“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

 
Plastik beton qorishma uchun koeffitsient 
3-jadval 
Sement sarfi 
kg/m 
3
Suv/Sem quyidagicha bo‘lganda 

koeffitsienti 
0,4 
0,5 
0,6 
0,7 
0,8 
250 
300 
350 
400 
- 
- 
1,32 
1,4 
- 
1,3 
1,38 
1,46 
1,26 
1,36 
1,44 
- 
1,31 
1,42 
- 
- 
1,38 
- 
- 
- 
Eslatma. Sement va suv/sem qiymatlari boshqacha bo‘lganda koeffitsient interpolyatsiya 
yo‘li bilan hisoblab chiqiladi. Bu ikki tenglamani birgalikda yechib betonga qo‘shiladigan 
chaqiqtosh (shag‘al) miqdorini topishga yordam beradigan formula hosil bo‘ladi: 
Ch(Sh)
 =
 
1
𝑉𝑞,𝑐ℎ(𝑠ℎ)·𝛼
𝑅𝑡.𝑐ℎ(𝑠ℎ)
+ 
1
𝑅𝑐ℎ(𝑠ℎ)
 
Chaqiqtosh(shag‘al) sarfi ma’lum bo‘lgach, qum sarfini (kg/m
3
) hisoblab chiqarish 
kerak. Bu qiymat beton qorishmaning loyixadagi hajmi bilan sement, suv va yirik 

---

to‘ldirgichning to‘la (mutloq) hajmlari o‘rtasidagi tafovvut sifatida quyidagi formula 
bo‘yicha hisoblab topiladi.
Q
=(
𝟏 −
𝑺𝒆𝒎
𝑹
𝒔
+
𝑺𝒖𝒗
𝑹
𝒔𝒖𝒗
+
𝑪𝒉(𝑺𝒉)
𝑹
𝒄𝒉(𝒔𝒉)
)
·R
q
1 m
3
beton uchun Sement, Suv, Qum, Chaqiqtosh(Shag‘al) tarkibiy qismlarning 
sarfi ma’lum bo‘lgach, qorishmaning hisoblab belgilangan o‘rtacha zichligini: 
R
qor
=Sem+Suv+ Q +Ch(Sh) kg/sm
3
hamda beton chiqish koeffitsienti 

ni topish kerak; 
buning uchun zichlashtirilgan beton qorishma hajmi(m
3
)ni qorishmaga sarflangan quruq 
tarkibiy qismlarning umumiy hajmiga taqsimlash kerak: 

=
𝑽
𝒃
𝑽
𝒔𝒆𝒎
+𝑽
𝒒
+𝑽
𝒄𝒉(𝒔𝒉)
=
𝟏
𝑽
𝒔𝒆𝒎
+𝑽
𝒒
+𝑽
𝒄𝒉(𝒔𝒉)
=
𝟏
𝑺𝒆𝒎
𝑹𝒕.𝒔𝒆𝒎
+
𝑸
𝑹𝒕.𝒒
+ 
𝑪𝒉(𝑺𝒉)
𝑹𝒕.𝒄𝒉(𝒔𝒉)
 
bu yerda: 
𝑽
𝑠𝑒𝑚
, 𝑽
𝑞
, 𝑽
𝑐
ℎ
(𝑠
ℎ
)
-1m
3
beton qorishma tayyorlash uchun sarflangan 
quruq tarkibiy qismlarning hajmi, m
3
; sem, Q, Ch(Sh) – bentonga sarflangan quruq 
materiallar miqdori, kg; 
𝑅
𝑡.𝑠𝑒𝑚
, 𝑅
𝑡.𝑞
, 𝑅
𝑡.𝑐
ℎ
(𝑠
ℎ
)
– quruq materiallarning to‘kma zichligi, 
kg/m
3
. 
Beton chiqish koeffitsenti 

odatda 0,55 - 0,75 atrofida bo‘ladi.