Транспорт масаласи

Минимал баҳоли усул

Бу усулнинг моҳияти шундан иборатки, аввал энг кам ҳаражатли йўл танлаб олиниб, шу йўл орқали иложи борича кўп маҳсулот жўнатилади. Бунда, албатта, ёки истеъмолчи талаби тўла қондирилган бўлади, ёки таъминотчининг маҳсулоти тўла сарф бўлади. Шундан сўнг, мос ҳолда ёки истеъмолчи, ёки таъминотчи кейинги ҳисоблашларда иштирок этишмайди. Сўнг, қолган харажатлардан энг кам бўлгани танлаб олиниб, олдинги жараён такрорланади ва бу жараён барча маҳсулотлар тақсимланиб бўлгунча давом эттирилади. Бу усулни юқорида кўрилган мисолда баён қиламиз.
3-жадвалдан кўриниб турибдики, энг кам ҳаражат 2 га тенг бўлиб, у катакда жойлашган. Унга мос келган талаб 180, бериш мумкин бўлган маҳсулот эса 200 га тенг. Шунинг учун, бу катакка 180 ёзилган. Кейинги, энг кичик элемент 3 бўлиб, у катакларида жойлашган. катакка мос келган талаб билан, бор маҳсулот миқдорининг энг кичиги 100, демак, у катакка 100 ёзилган бўлиши керак.

Таъминот чилар	Истеъмолчилар					мавжуд маҳсулот миқдори
	B1	B2	B3	B4	B5
A1	5	6	9	8	3 100	100
A2	9	4 40	3 110	4	5	150
A3	8	7	9	2 180	5 20	200
A4	3 80	4 20	5	4	8 50	150
талаб	80	60	110	180	170	600

3-жадвал

Худди шундай катакка 110, га 80 ёзилган. Ундан кейинги, энг кичик ҳаражат 4 га тенг бўлиб, у катакларида жойлашган, бунда устунига тўғри келган ва катаклари ҳисобга олинмайди, чунки истеъмолчи талаби қондирилган. Шунинг учун га 40 (чунки таъминотчида 40 маҳсулот миқдори қолган эди), га 20 (чунки истеъмолчига яна 20 маҳсулот миқдори керак эди) ёзилган. Маҳсулотлари тугаган таъминотчиларга ва талаблари қондирилган истеъмолчиларга мос келган сатр ва устунлар ҳисобга олинмаган ҳолда, энг кичик ҳаражатни топамиз, у 5 га тенг ва у катакда жойлашган. Унга қолган 20 маҳсулот миқдорини ёзамиз. Охирги тўлдирилмаган, битта катак қолди, унга 50 ёзилиши кераклиги тушунарли.

Шундай қилиб 3-жадвалда бошланғич тақсимотни ҳосил қилдик, унга мос келган ҳаражат 1970 га тенг, яъни олдинги усулдаги харажатга қараганда кичик, демак, ҳосил қилинган режа- оптимал режага яқинроқ экан, чунки, бунда ҳаражатни ҳисобга олган ҳолда бошланғич тақсимот аниқланди.

3.