|
l
1
+l
2
+l
3
< 80m bo„lganda bir ishorali ikki uchastka
o„zlarining ekvivalent yuklari bilan yuklanadi.
Chidamlilikka hisoblarda zo„riqishlarning maksimal va minimal
qiymatlari faqat bir uchastkaga yuklanadigan yuk εν va 9,8kN /m ga teng
yukdan iborat bo„lgan harakatlanuvchi tarkib bilan yuklanishdagi eng
noqulay yuklanishda (zo„riqishlarning qiymati eng katta bo„ladigan)
aniqlanadi. Yuklash ta‟sir chizig„i uchastkalari bo„yicha olib boriladi.
Bunda ko„rsatilgan harakatlanuvchi tarkib oldin bir yo„nalishda, keyin esa
boshqa yo„nalishda o„tkaziladi.
Rasm 8.3. Qirqilmagan to„sinning ta‟sir chiziqlarini yuklash
Qirqilmagan to„sin uchun montaj bosqichlari ko„rilayotganda, doimiy
yuklardan hosil bo„ladigan zo„riqishlarni hisobga olib ta‟sir chiziqlarini
yuklash natijalari bo„yicha qamrovchi epyuralar quriladi. Uch oraliqli
to„sin (rasm 8.4) uchun qamrovchi epyura musbat momentli I, V , manfiy
momentli III va ikki ishorali momentli II, IV uchastkalarga ega.
107
Rasm 8.4. Qirqilmagan to„sin uchun momentlarning qamrovchi epyurasi
Oraliq qurilmalar ballast koritasining plitalari ikki funksiyani bajaradi –
ular asosiy ko„taruvchi to„sinlar tarkibiga kiradi va ko„prik o„qiga
ko„ndalang yo„nalishda egilishga ishlab vaqtinchalik yukni to„g„ridan –
to„g„ri qabul qiladi. Plitaning ko„ndalang yo„nalishdagi hisobi ko„prik o„qi
bo„yicha kengligi 1m bo„lgan plita polosasini ajratib olib amalga oshiriladi.
Industrial ikki blokli oraliq qurilmalar ballast koritasining plitasi,
odatda, po„lat list bilan berkitilgan, bir-biriga ulanmagan bo„ylama chokka
ega. Bu holda plitani blok qovurg„asidan chiqqan ikki konsolli to„sin deb
hisoblash mumkin (rasm 8.5). Ballast plitasining hisobida vaqtinchalik
vertikal yuk ta‟siri yo„lning 19,6K kN /m ga teng qabul qilinadi.
Harakatchan tarkibdan tushayotgan bosim ballast orqali B = 2,7+
h
yoki B
= 2,7+2
h
kenglikka tarqaladi. Bu kenglik plitaning alohida olingan
kesimlarini hisoblashda vaqtinchalik yukning eng noqulay vaziyatiga
bog„liqdir. Bu yerda 2,7m – shpalning uzunligi;
h
= 0,35m – shpalning
ostidan plita ustigacha bo„lgan masofa.
B ning ikki chegaraviy qiymati uchun harakatchan tarkibdan plitaning
ko„ndalang 1m iga tushayotgan yuk q
ν1
= 89,96kN /m va q
ν2
= 80,70kN /m
ga teng olinadi.
Doimiy va vaqtinchalik yuklar hisoblarning turiga qarab tegishli
koeffitsientlar bilan kiritiladi. Plitani ko„ndalang yo„nalishda hisoblaganda,
108
dinamik koeffitsient va ishonchlilik koeffitsientlari λ = 0 qiymatida
hisoblab topiladi. Trotuarga tushadigan vaqtinchalik yuk 9,81 kPa ga (plita
ko„ndalangiga 9,81kN /m) teng qabul qilinadi. Lekin, bu yuk vaqtinchalik
poezd yuki bilan birgalikda hisobga olinmaydi.
Rasm 8.5. Ikki konsolli plitaning hisobiy sxemasi
Relslar to„g„ridan-to„g„ri temirbeton plita ustiga o„rnatilganda,
vaqtinchalik vertikal yukdan tushayotgan bosim 24,5kN /m ga teng qabul
qilinadi. Bunda bosim ko„ndalang yo„nalishda prokladka kengligigacha
tarqaladi deb hisoblash mumkin.
Bundan tashqari, xuddi shu yukka, harakatchan tarkibning relsdan
chiqib ketib g„ildiraklar rels o„qidan himoya qurilmalarigacha bo„lgan
masofaga siljishi holatiga ham hisoblash kerak bo„ladi.
Me‟yoriy yuklar aniqlangandan so„ng ko„prikning bo„ylama o„qi
bo„yicha plitaning 1m ga to„g„ri keladigan eguvchi momentlar va
ko„ndalang kuchlar topiladi.
Mustahkamlikka hisoblashda plitaning chap konsoli uchun eguvchi
moment quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:
109
2
1
2
2
2
2
1
3
2
3
3
1
2
2
2
2
2
2
1
1
a
q
a
a
a
g
a
g
a
g
M
v
fv
f
f
f
R
,
bu yerda
1
f
,
2
f
– konstruksiya va ballastning o„z og„irligi uchun
ishonchlilik koeffitsientlari;
g
1
, g
2
, g
3
– plita, ballast va trotuar
og„irliklaridan 1m ga tushayotgan yuk. Qolgan ishoralar rasm 10.5 da
keltirilgan.
Plitaning o„ng konsoli uchun eguvchi moment ham shu kabi topiladi.
Ko„ndalang kuchlar ham momentlardagi xuddi shu koeffitsientlarni
hisobga olib aniqlanadi.
П-simon blokli konstruksiyalarda, shuningdek bo„ylama chok
monolitlanganda plitaning o„rta uchastkasi to„sinning qovurg„alariga
qistirilgan to„sin kabi hisoblanadi (rasm 8.6).
Plitaning qistirilish darajasi plitaning egilish (silindrik) bikirligi va
qovurg„aning buralish bikirligi nisbatiga bog„liq bo„ladi. Bu nisbat
quyidagi qiymat bilan xarakterlanadi:
k
b
I
G
DC
n
3
0
1
001
,
0
,
bu yerda
2
3
1
12
t
b
h
E
D
– plitaning silindrik bikrligi;
h
t
– plitaning
qalinligi;
– Puasson koeffitsienti;
E
b
, G
b
– betonning siqilishdagi va
siljishdagi elastiklik modullari;
I
k
– qovurg„aning buralishdagi inersiya
momenti;
S
0
– qovurg„alar orasidagi sof masofa.
Hisoblarda
G
b
= 0,4
E
b
,
= 0,2 deb qabul qilish kerak. Qovurg„aning
110
buralishdagi inersiya momentini taxminan quyidagi formula orqali aniqlash
mumkin:
.
63
,
0
3
1
4
i
i
i
k
h
I
Rasm 8.6. Qirqilmagan plitaning hisobiy sxemasi
Bunda qovurg„a kesimi oldindan katta tomonlari
h
t
va kichik tomonlari
t
ga teng bo„lgan to„g„ri to„rtburchaklarga bo„lib olinadi.
Jadval 8.1.
Hisobiy kesim
bo„lganda
𝑛
1
< 30
30 ≤ 𝑛
1
≤ 100
𝑛
1
> 100
Tayanchda
–0,8
–0,65
–0,5
Oraliq o„rtasida
+0,5
+0,6
+0,7
8.1 – jadvaldan n
1
ning qiymatlariga ko„ra elastik qistirish
koeffitsientlari
1
,
2
topiladi va ular orqali qistirilgan joydagi
M
1
va
oraliq o„rtasidagi
M
2
hisobiy momentlar aniqlanadi:
111
0
1
1
M
M
va
,
0
2
2
M
M
bu yerda M
0
– plitaga oraliq uzunligi S
0
ga teng oddiy to„sin sifatida
qaralganda plita oralig„i o„rtasidagi eguvchi moment.
Do'stlaringiz bilan baham: |
