Transport energetik qurilmalari

13.1-rasm. Tomchilash temperaturasini aniqlash asbobi.
1-termometr, 2-metallik gilza, 3-kapsul, 4-probirka,5- termostat.
Asbobning asosiy qismi termometr bo’lib, u maxsus metaldan yasalgan gilzaga maxkamlangan. Gilzaning tagida kapsula bo’lib, uning ichida kichikkina teshik bor. Termometr kapsula bilan birgalikda bo’sh probirka ichida tiqinlar yordamida shunday maxkamlanadiki, uning tagi probirkaning pastki qismida 25 mm yuqorida turishi kerak. Probirka shtativga maxkamlanib, suyuqlik solingan stakanga tushi­ri­la­di. Stakan suyuqlik bilan birga isitkich asbobiga o’rnatiladi. Tomchilashni aniqlash o’ng’ay bo’lishi uchun probirkaning pastki qismiga filtr qog’oz joylash­tiri­la­di.


Ishni bajarish tartibi:
1. Termometr gilzasidan kapsula chiqarilib, pichoq shpatel yordamida sur-kov moyi joylashtiriladi. Kapsulaning ustki qismi tekislanib, ortiqchasi olib tashlanadi va gilzaga maxkamlanadi.
2. Termometr kapsula bilan birgalikda probirka ichiga joylashtiriladi. Probirkani esa suyuqlik solingan shisha idish ichiga tushiriladi.
3. Suyuqlik solingan idish isitkich ustiga qo’yilib sekin asta qizdirila boshlana­di. Qizdirish shunday olib boriladiki surkov moyining kutilayotgan suyuqlanish xaro­ra­ti­dan taxminan 20⁰C pastda xar bir minut orasida xarorat 1⁰C ga oshib borishi kerak.
Ayrim surkov moylari(past va o’rta xaroratida suyuqlanuvchi) uchun idishga suv, boshqalarida (yuqori xaroratida suyuqlanuvchi) esa glitserin solish tavsiya qilinadi.
4. Kapsula ostidagi teshikdan birinchi tomchining uzulib tushgan xarorati shu surkov moyini tomchilab tushish xarorati deb qabul qilinadi.
Olingan natija bo’yicha xulosa beriladi.


2.Kolloid barqarorligini aniqlash
Ishni bajarish tartibi:
1.Kolloid barqarorlik moslamasi stolcha va stol ustiga qo'yilgan plitasi bo'lgan shtativdan iborat bo'lib, harakatlanuvchi braket shtativ stendiga o'rnatiladi, uning burg'ulashida yukni mustahkamlash uchun ikkita chuqurchaga ega. Diametri 8 mm bo'lgan metall koptok pistonning dumiga bosim o'tkazishga xizmat qiladi. Stol ga moyni sinash uchun stakan o'rnating. Moy 'bilan namlangan filtr qog'ozi doirasini stakanga surtma ustiga qo'ying. Ishga tushirish tugmachasini bosing, dastani bo'shating va uni to'pga tegguncha tushiring. Tayoqchaga yuk qo'yiladi, boshlash tugmasi bosiladi va sinov boshlanish vaqti qayd etiladi. 30 daqiqadan so'ng, moy stakanini va filtr qog'ozi olinadi.
3.Moy bosilgandan so'ng chiqarilgan X (%) moy miqdori quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:

m₁ - sinovdan oldin moy bilan namlangan surtma va filtr qog'ozi doirasi bilan stakan massasi, g;

m₂ - sinovdan so'ng surtma va moy bilan singdirilgan filtr qog'oz doirasi bilan stakan massasi, g;
m - sinovdan o'tgan moyning massasi, g.