Transitive and intransitive verbs (o’timli va o’timsiz fe’llar) 1

Transitive and intransitive verbs (o’timli va o’timsiz fe’llar)
1. O’timli fe’llar: Gapda kimni? Nimani? So’roqlariga javob beraoladigan va vositali va vositasiz to’ldiruvchilarni oladigan fe’llar o’timli fe’llar deyiladi: I read a book. (Subject + Verb + Object) Men kitob(ni) o’qiyman. He cleans the room. U xona(ni) tozalaydi. She is driving a car. U mashina(ni) haydayapti.
2. O’timsiz fe’llar: Gapda kimni? Nimani? So’rog’iga javob bermaydigan, ya’ni to’ldiruvchi olmaydigan fe’llar o’timsiz fe’llar deyiladi: I live in Samarkand. Men Samarqandda yashayman. He will leave Tashkent tomorrow. U ertaga Toshkentga jo’naydi. I’m sitting on the chair. Men stulda o’tiribman.
3. Quyidagi fe’llar bir ma’nosida o’timli ikkinchi ma’nosida esa o’timsiz fe’l bo’lib keladi: to open (ochmoq, ochilmoq): I’m opening the door. Men eshikni ochayapman. The door opened. Eshik ochildi. To grow (o’smoq, o’stirmoq). To begin (boshlamoq). To break (sinmoq, sindirmoq).
The Passive Voice (Majhul nisbat)
1. Agar biror gapning egasi ish bajarsa o’sha gap Aniq Nisbat (Active Voice)da bo’ladi: Anvar is riding the bike. Anvar velosipedni minayapti.
2. Agar biror gapning egasi ish bajarmasa o’sha gap majhul nisbatta bo’ladi. Majhul nisbatdagi gap aniq nisbatdagi gapdan kelib chiqadi. Aniq nisbatdagi gapdan majhul nisbatdagi gapni hosil qilish uchun avvalo to’ldiruvchini topib olish kerak. Chunki aniq nisbatdagi gapda to’ldiruvchi vazifasida kelgan so’z, Majhul nisbatdagi gapda ega vazifasida keladi. Lekin hech qanday ish bajarmaydi. Majhul nisbatdagi gaplarning umumiy formulasi quyidagicha:

S + to be + V3 + SPS

3. O’timli fe’l ishlatilgan aniq nisbatdagi gapni majhul nisbatga aylantirish mumkin, lekin o’timsiz fe’l qatnashgan gapni majhul nisbatga aylantirib bo’lmaydi:
I clean the room every day. (Me har kuni xonani tozalayman). Active Voice.
The room is cleaned every day. (Xona har kuni tozalanadi). Passive Voice.
4. Ingliz tilida 10 ta zamondagi gaplarni majhul nisbatga aylantirish mumkin: