Transformatorlar

42-rasm. Uch fazali transformatorning ulanish guruxlari.

chi chulgamining bosh va oxirgi uchlari teskari ifodalansa, chulgam- larnikg ulanish guruxi yana 12-guru* buladi.

Uch fazali transformatorlarda chulgamlarning ulanish gurux,i, yukorida keltirilgan ikki shartdan tashk,ari, chulgamlarning ula- nish sxemapariga ^am boglik buladi. Uch fazali transformatorlarda ulanish guruxlari 12 xil, ya’ni 1 dan 12 gacha (yoki 30” dan 360° gacha) b^lishi mumkin Uch fazali transformatorlarda chulgamlar-

ningulanish guruxlari birlamchi va ikkilamchi chulgamlarga tegishli bir xil liniyaviy kuchla- nishlari v ye kto r l a r i n i n g Uzaro siljish burcha- gini i f o d al a y d i .

Uch fazali transformatorning chulgamlari «yulduz-yulduz* usu­lida ulanganda chulgamlarning ulanish guruxini aniklaymiz. Bu- ning uchun birlamchi va ikkilamchi chulgamlar faza kuchlanishla- rining vektorlar diagrammasini chizamiz (42-rasm, a). Bu diag- rammalardan birlamchi na ikkilamchi liniya kuchlanishlarini, masalan, i/_AB va U„ vektorlarni aniklaymiz. Birlamchi va ikki­lamchi chulgamlarning ulanish sxemalari bir xil bulsa, faza va liniya kuchlanishlarining vektor diagrammalari bir-biriga uxshash buladi, ular fakat kuchlanishlarning kiymatlari bilan fark kiladi. 42-rasm, a da, masalan, U_AV va U_n liniya kuchla- nishlari bir xil yunalishga ega. Xuddi shuningdek, [/_vs va£/„. xamda i_sl va f/_ca liniya kuchlanishlari xam bir xil yunalgan bula­di. Bu xolda transformator chulgamlarining ulanish guruxi 12 yoki

O buladi. Bu Y/Y—12 yoki Y/Y—0 shartli belgi bilan kursatiladi. Demak, shartli belgida transformator chulgamlarining ulanish usullari va guruxlari kursatilar ekan.

Agar transformatorning ikkilamchi chulgamiga tegishli kism- larni boshkacha ifodalasak, ya’ni a,v,s kpemmalari chulgamning oxirgi uchlari va x, u, z klemmalarni chulgamning bosh uchlari deb olsak xamda chulgamlarni yulduz usulida ulasak, ikkilamchi chulgam faza va liniya kuchlanishlarining vektorlari dastlabki vaziyatga nisbati 180" ga siljiydi (42-rasm, 6). Bunda birlamchi va ikki­lamchi chulgam liniya kuchlanishlarining vektorlari karama-karshi tomonga yunaladi. Bu xolda transformator chulgamlarining ula­nish guruxi 6 buladi va Y/Y—6 shartli belgi bilan kursatiladi.

Transformatorning birlamchi va ikkilamchi chulgamlarining uchlarini i^FpH aniklash, ularni tugri ulash xamda ulanish guru­xini turri aniklash muxim axamiyatga egadir.

Endi uch fazali transformatorning birlamchi chulgami yulduz usulida va ikkilamchi chulgami uchburchak usulida ulanganda chul­gamlarning ulanish guruxini aniklaymiz. Buning uchun birlamchi va ikkilamchi chulgamlar faza va liniya kuchlanishlarining vektor diagrammasini kUR^amiz (42-rasm, v). Chulgamlar yulduz usulida ulanganda liniya va faza kuchlanishlari orasidagi munosabat =Vw* va uchburchak usulida ulanganda {/ = £/_fbulishini esga