Traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik

Г

kQ
Ш

Tayanch iboralar: erga asosiy va ekish oldidan ishlov berish usullari, erni ag’darib va ag’darmasdan haydash, ekishdan oldin ishlov berish tutlari, ishlov berish samaradorligi, innovatsion texnologiyalar va mashinalar.

1. 
   §. Tuproqqa asosiy ishlov berishning o‘ziga xos xususiyatlari,
   

texnologiyalari va agregatlari
Tuproqqa ishlov berishdan maqsad - o‘simlikning ildiz sistemasini kuchli rivojlanishi uchun eng maqbul tuproq-iqlim sharoitini yaratishdan iborat. Ekinlardan yuqori hosil olinishini ta’minlovchi tuproqning tarkibi quyidagicha, ya’ni, 25% havo, 25% suv va 50% tuproq zarrachalaridan iborat bo‘lishi zarur. Ushbu talabni amalga oshirish erga asosiy (er haydash) va ekishdan oldin ishlov berish (tirmalash, molalash, yoppasiga yumshatish va tekislash) orqali erishiladi. Bunda sug‘oriladigan dehqonchilik sharoitida asosiy e’tibor tuproqda namlikni uzoq muddat saqlanishini ta’minlashga qaratilgan bo‘ladi [13].
Tuproqqa asosiy ishlov berishdan maqsad - o‘simliklarning ildiz sistemasini kuchli rivojlanishi uchun maqbul sharoit yaratish, mineral va mahalliy o‘g‘itlarni tuproqqa aralashtirish, bundan tashqari, begona o‘t qoldiqlari va zararkunandalarni yo‘qotishdan iborat.
Er haydash tuproqqa ishlov berishning asosoy usuli bo‘lib, bunda tuproq qatlami ag‘darib va ag‘darmasdan haydaladi.
Mamlakatimizda tuproqqa asosiy ishlov berishning ag‘darib ishlash usuli keng tarqalgan bo‘lib, bu tadbir asosan kuzgi shudgor ko‘rinishida chimqirqarli va ikki yarusli pluglar bilan 35-40 sm chuqurlikda amalga oshiriladi. Ushbu tadbirni kuzgi shudgor ko‘rinishida amalga oshirilishi tuproqqa ko‘proq suvni singi

b
ketishini yaxshilash, o‘simlik ildizi rivojlanadigan qatlamda ko‘plab suv to‘planishi va namlikni uzoq muddat saqlanishini ta’minlashdan iborat.
SHamol va suv eroziyasiga uchraydigan maydonlarda tuproqni ag‘darmasdan ishlash usuli qo‘llaniladi. Bunda maxsus pluglar (ag‘dargichi bo‘lmagan korpusli pluglar) va yassi chuqur yumshatgichlardan foydalaniladi.
Er haydash usullarini tanlashda tuproqning fizik-mexanik xossalari, joylarning tuproq - iqlim sharoitini va shudgorlash muddatlarini (29-rasm) e’tiborga olish muhim hisoblanadi.