§. O‘zbekiston qishloq xo‘jaligida texnik servisning rivojlanish tendensiyalari
Respublikamizda qishloq xo‘jaligi texnikalariga texnik xizmat ko‘rsatish, boshqacha qilib aytganda sifatli texnik servis kursatish masalalariga doimo alohida e’tibor berilgan [22, 24, 32, 33]. Ishlab chikarishda texnik servis quyidagi kompleks xizmatlardan iboratdir:
qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishida bevosita faoliyat yuritadigan sub’ektlarning mashina-mexanizm va ularga ko‘rsatiladigan xizmatlarga bo‘lgan buyurtmalar va ehtiyojlarini o‘rganish;
informatsion-konsultativ xizmatlar ko‘rsatish;
buyurtmachilarni mashinalar-mexanizmlar, qurilmalar va ehtiyot qismlar bilan ta’minlash;
mashinalarni sotishga tayyorlash, texnologik komplektlash ishga tushirish va sozlash ishlarini bajarish;
iste’molchilarni mashina va qurilmalarni ishlatish koidalariga o‘rgatish;
mashinalarni diagnostika qilish va ularga texnik xizmat ko‘rsatish;
texnika vositalarini ta’mirlash;
ijara, prokat xizmatlarini kursatish;
ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rsatish ishlarini sifatli bajarishni ta’minlovchi iste’molchilarning mexanizatsiyalashgan, transport va boshqa ishlarini buyurtmalar asosida bajarib berish;
Texnik xizmat ko‘rsatish (texnik servis)ning rivojlanishi quyidagi boskichlar bilan tavsiflanadi. Texnik xizmat ko‘rsatish (texnik servis)ning iste’molchilari avvallari kolxozlar, sovxozlar, shirkat xo‘jaliklari bo‘lgan. Xoziprgi kunda boshqa shakldagi, ya’ni fermer, dehqon xo‘jaliklari va klasterlardir. §. Texnik servisning rivojlanishi bosqichlari
Texnik servisning rivojlanishi quyidagi bosqichlar bilan tavsiflanadi:
1928-1958 yillarda tuman (rayon) mashina-traktor stansiyalari (MTS) tashkil etilgan va faoliyat ko‘rsatgan.
1958-1961 yillar davomida MTSlar o‘rnida ta’mirlash-texnik stansiyalar (TTS) faoliyat ko‘rsatgan.
1961 yilda asosiy vazifalari kolxoz va sovxozlarga tegishli texnika vositalariga texnik xizmat ko‘rsatish va ularni ta’mirlaydigan “O‘zqishxo‘jtexnika” birlashmasi tashkil etilgan.
1995 yildan “Qishxo‘jtexnika’’ tuman bo‘limlari negizida tuman MTPlari tashkil etila boshlangan. Hozirgi kunda Respublikamizning barcha tumanlarida ochiq aksiyadorlik jamiyatlari shaklidagi MTPlar faoliyat ko‘rsatmoqda.
2003 yildan boshlab tugatilgan barcha shirkat xo‘jaliklarining markaziy ta’mirlash ustaxonalari negizida muqobil MTPlar tashkil etildi.
Tuman MTPlari tizimini tashkil etish va rivojlantirish tadbirlari Vazirlar Mahkamasining 95-sonli (24.03.95), 432-sonli (06.12.96), 152-sonli (19.03.97) va 106-sonli (10.03.98) karorlari asosida o‘tkazildi.
Davlat unitar korxonasi shaklidagi ixtisoslashtirilgan “O‘zmeliomash- lizing” davlat lizing kompaniyasi tashkil etish to‘g‘risidagi Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2007 yil 21 dekabrdagi 266-sonli qarori qabul qilindi;
Davlat Unitar Korxona (DUK) larni tashkil va faoliyatini yo‘lga qo‘yish chora-tadbirlari” to‘g‘risidagi O‘zbekiston respublikasi Vazirlar Mahkamasining 07.05.2008 yilgi № 92-sonli qarori qabul qilingan.
1928-1958 yillarda tuman mashina-traktor stansiyalari (MTS) tashkil etilgan va faoliyat ko‘rsatgan (83-rasm). SHu davrlarda yangi chiqqan traktor va qishloq xo‘jalik mashinalari MTSlarga berilgan, kolxozlardagi mexanizatsiyalashgan tadbirlar ushbu texnikalar yordamida bajarilgan, ta’mirlangan va texnik xizmat ko‘rsatish ishlari MTSning ta’mirlash ustaxonasi bazasida amalga oshirilgan [32].
83-rasm. Tuman mashina-traktor stansiyalari
1958-1961 yillar davomida mashina-traktor stansiyalari (MTS) o‘rnida ta’mirlash-texnik stansiyalar (TTS) faoliyat ko‘rsata boshlagan va asosan murakkab mashinalar, ularning dvigatellari va agregatlarini kapital ta’mirlash ishlarini bajargan. 1961 yilda asosiy vazifalari kolxoz va sovxozlarga tegishli texnika vositalariga texnik xizmat ko‘rsatish va ularni ta’mirlashdan iborat “O‘zqishxo‘jtexnika” birlashmasi tashkil etildi (84-rasm).
O7bekiston Rcspuhlikasi qishloq xo'jaligida ania 1 qilavotgan flrmali texnik servis ti/imi
