Toʻyingan bugʻ suyuqlik (yoki qattiq jism) bilan bir XIL kimyoviy tarkibga EGA va u bilan termodinamik muvozanatda boʻlgan bugʻ. Suyuklik bilan uning Toʻyingan bugʻi oʻrtasida dinamik muvozant mavjud

9-SINF
1-BILET

1. 
   To‘yingan bug‘. Qaynash. Kritik temperatura.
   

Toʻyingan bugʻ - suyuqlik (yoki qattiq jism) bilan bir xil kimyoviy tarkibga ega va u bilan termodinamik muvozanatda boʻlgan bugʻ. Suyuklik bilan uning Toʻyingan bugʻi oʻrtasida dinamik muvozant mavjud: vaqt birligi ichida suyuklikdan chiqayotgan bugʻ molekulalari soni shu vaqt ichida suyuklikka qaytib tushayotgan bugʻ molekulalari soniga teng.
Suyuqlikning butun hajmi bo`ylab bug` hosil bo`lish jarayoni qaynash deyiladi.
Suyuqlik va to`yingan bug` orasidagi fizik xossalari yo`qoladigan temperatura-kritik temperatura deyiladi.

2. 
   Jism 125 m balandlikdan 30 m/s tezlik bilan gorizontal otildi. U Yerga qancha vaqtdan (s) so‘ng tushadi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. (g = 10 m/s2).
   

2. Masala
Berilgan Yechish
v=30m/s
h= 125 m h=gt²/2 t=(2h/g)^1/2=((2*125)/10)^1/2=5 s
g=10 m/s2
t = ?
Javob: 5 s

3. 
   Rasmdagi hodisani tushuntirib bering
   

Қуёшнинг нурлари ёмғир томчиларидан ўтади. Томчи эса призмага ўхшаб ишлайди. Яъни, у Қуёшнинг оқ нурларини қизил, оловранг, сариқ, яшил, ҳаворанг, кўк ва сиёҳранг нурларга ажратади. Аслида оқ нур мана шу ранглардан иборат бўлади. Томчи призмага ўхшаб, уни шу рангларга бўлиб беради, холос. Натижада спектр деб номланадиган рангли тасма ҳосил бўлади. Демак, камалак – бу улкан эгилган спектрдир. Илк бор камалак нималигини тушунтириб берган олим Арасту бўлиб, у: “Камалак моддий жисм эмас, балки оптик ҳодисадир”, деган.

2–BILET

1. 
   Gaz molekulalarining harakat tezligi
   

Idishdagi m0 massali gaz molekulalarining o‘rtacha kinetik
energiyasi quyidagicha ekanligini bilamiz:
E_k=m₀v²/2

Ek3/2 * kT
Idishdagi gazning temperaturasi T ga teng bo‘lsa, o‘rtacha
kinetik energiya quyidagi ko‘rinishda ham ifodalanishini ko‘rdik:
Bu ikkala ifodani o‘zaro tenglashtirib, molekulalar tezliklari
kvadratlarining o‘rtacha qiymatini topish mumkin:

V²=3kT/m₀

V² dan olingan kvadratik ildizni kv tezlik bilan belgilaylik va
uni o‘rtacha kvadratik tezlik deb ataylik. U holda vkv tezlik yuqoridagi
ifodadan quyidagicha aniqlanadi:
V_kv=(3RT/M)^1/2

2. 
   Vodorod bilan to‘ldirilgan havo sharining massasi 50 kg. Agar sharning hajmi 100 m3 bo‘lsa, ko‘tarish kuchi necha N ga teng? Havoning zichligi ρ = 1,29 kg/m3.
   

Berilgan Yechish

m=50kg
ρ= 1.29 kg/m3
V=100m³
F =?

3. 
   Jismlarning elektrlanishi qanday sodir bo‘ladi?