Tovar- pul munosabatlari bozor iqtisodiyotining asosi sifatida. «Mehnat boylikning otasi va nihoyatda faol tamoyilidir, yer esa uning onasidir»

Tovarning xossalari





Qiymat.

Tovarning muayyan nisbatlarda boshqa tovarlarga ayirboshlashlanish xossasidir. Uning asosida ijtimoiy mehnat sarfi yotadi.

Iste'mol qiymat.

Buyumning iste'mol qiymati shundaki, u kishilar uchun foydalidir, u yo shaxsiy iste'mol buyumi sifatida, yoxud ishlab chiqarish vositasi sifatida kishilarning biron-bir ehtiyojini qondiradi.








yaratadi


yaratadi





Konkret mehnat

Muayyan foydali shaklda sarflanadigan mehnat.

Abstrakt mehnat

Mehnatning aniq, konkret shakllaridan qat'iy nazar umuminsoniy mehnatdir.

Tovar qiymatining miqdori - ishlab chiqarish jarayonida mehnat unumdorligi va intensivligining o'rtacha darajasida biron bir mahsulotni ishlab chiqarish uchun ketgan ijtimoiy ish vaqti bilan o'lchanadi va ijtimoiy mehnat miqdori bilan belgilanadi.
Pulning mohiyati, uning tarixiy jihatdan vujudga kelish sabablari.

Pul - o'ziga xos tovar, barcha tovarlar qiymatining umumiy ekvivalenti yoki umumiy ekvivalent shakli.Pulning o'ziga xos xususiyati har qanday tovarning qiymatini o'zida ifodalashi, ayirboshlashda umumiy vosita bo'lib xizmat qilishidir.

Pulning vujudga kelish sabablari

Pulni tovar ayirboshlashning o'zi yaratadi. Ortiqcha mahsulotning paydo bo'lishi. Mehnat taqsimotining rivojlanishi va chuqurlashishi. Ishlab chiqaruvchilarning ixtisoslashuvi. Ayirboshlash jarayonidagi qiyinchiliklar. Xususiy mehnat bilan ijtimoiy mehnat o'rtasidagi ziddiyat. Iste'mol qiymat bilan qiymat o'rtasidagi ziddiyat.

Qiymat shakllarining rivojlanish bosqichlari

Oddiy yoki tasodifiy shakli .1-bolta 1 qo'y

Qiymatning to'la yoki kengaygan shakli .20m mato 1ta paltoga yoki 10 kg choyga yoki 4 kg kofega yoki 10 qop bug'doyga yoki 2 unsiya oltinga yoki 0,5 tonna temirga yoki va hokazo.

Qiymatning umumiy shakli . 1 ta palto= yoki 10 kg choy = yoki 4 kg kofe= yoki 20 m mato 10 qop bug'doy = yoki 2 unsiya oltin = yoki 0,5 tonna temir= yoki