Toshkent­2021 Botanika. Sistematika

Gulli o‘simliklarda jinsiy hujayralarning hosil bo‘lishi Gulli o‘simliklarda jinsiy hujayralar —

changchi changdonda, urug‘chi urug‘ kurtakda yetiladi. Changdonning

ikki qavat hujayralaridan (diploid=2n) ayrimlari meyoz yo‘li bilan ikki

m arotaba bo‘linib, 4 ta mikrosporalarni (gaploid=n) hosil etadi. So‘ng har bir mikrospora mitoz yo‘li bilan bo‘linib bir yirik vegetativ (gaploid=n) va mayda generativ (gaploid=n) hujayrani hosil etadi. Generativ yadro yana ikkiga bo‘lib 2 ta spermiy (gaploid=n) hosil qiladi. Yosh urug‘kurtakning rivojlangan arxeosporasini (diploid=2n) ikki marotaba meyozning notekis bo‘linishidan 3 ta mayda, 1 ta yirik hujayra (gaploid=n) rivojlanadi. Mayda hujayralar tezda nobud bo‘ladi. Yirik hujayra esa mitoz yo‘li bilan 3 marotaba bo‘linadi va murtak xaltachasini hosil qiladi. Uning bir tomonida uchta, ikkinchi tomonida ham uchta, markazida esa ikkita hujayra hosil bo‘ladi, markaziy ikkita hujayra (hamma hujayra gaploid=n) o‘zaro qo‘shiladi. Murtak xaltachasining mikrofill tomonidagi uchta hujayrasining o‘rtadagisi urug‘chi hujayra sanaladi. Urug‘lanish: tuxum hujayra bilan urug‘ hujayraning qo‘shilishi natijasida zigota hosil bo‘lishiga aytiladi. Urug‘lanish tufayli hujayra organizmlarda xromosomaning diploid to‘plami tiklanadi. Gulli o‘simliklarda qo‘sh urug‘lanish sodir bo‘ladi. Bir changchi hujayra murtak xaltachasidagi urug‘chi, ikkinchisi esa markaziy hujayra bilan qo‘shiladi. Natijada birinchisidan xromosomalari diploid (2n) to‘plamli murtak, ikkinchisidan urug‘ning endospermasi (triploid=3n) hosil bo‘ladi.