Toshkent «yangiyo‘l poligraf servis»


KO‘KYOL Nosir  Fozilov I



Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/81
Sana16.01.2022
Hajmi3,81 Mb.
#370711
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   81
Bog'liq
O'qish kitobi. 4-sinf (2017, S.Matchonov, A.Shojalilov) (1)

KO‘KYOL
Nosir  Fozilov
I
Ko‘klam  nafasi  esib,  qatqaloq  qorlar  eriy  boshla
-
gan  payt.  Har  yilgidek,  bu  paytda  jamoa  xo‘jaligimiz 
cho‘ponlari  Sirdaryo  bo‘yidagi  yassi  yaylovga  o‘tov 
tikib,  ko‘chib  chiqishadi.  Yaylov  bilan  qishlog‘imiz  ora
-
si  unchalik  olis  ham  emas.  Juda  ko‘p  deganda  o‘n 
chaqirim  kelsa  keladi,  kelmasa  yo‘q.  Men  bu  joylar
-
ga  Pachcha xon  amakim  bilan  kuniga  bo‘lmasa  ham, 
kunora  ovga  chiqib  turaman.  Ko‘klam!
Albatta,  bu  paytda  Sirdaryoning  suvi  toshib,  yon-
veridagi 
to‘qayzorlarga, 
ko‘l-ko‘lmaklarga 
chiqadi. 
O‘rdak,  g‘ozlar  «g‘ag‘a»lashib  bu  joylarni  qushlar  bo
-
zoriga  aylantirib  yuboradi.
Bugun 
ham 
amakim 
ikkalamiz 
ikki 
otda, 
yo‘ldamiz.  Bo‘rijar  soydan  o‘tib,  yassi  yaylovga  bo
-
raverishda  ol dimizdan  ikki  kishi  chiqdi:  biri  eshakda, 
ikkinchisi  otliq.
Yaqinlashganda  tanidim,  ot  mingani  jamoa  xo‘ja-
ligining  mol  doktori  –  Qo‘chqor  aka,  eshakdagisi  – 
bosh  cho‘pon  Iso  bobo  ekan.
–  Assalomu  alayko‘-o‘m,  –  dedi  Pachchaxon  ama-
kim  cho‘zib.
–  Vaalaykum...  –  dedi  Iso  bobo  qisqa  qilib.  – 
Yaxshi  kelding,  uka.  Qani  yur!
–  Nima  gap?
Qo‘chqor  aka  «yuravering»  deganday  o‘ng  ko‘zini 
qisib  qo‘ydi.  Bir  gap  bo‘lsa  kerak,  deb  amakim  ik
-


149
ka
lamiz  otlarimizning  boshini  orqaga  burdik.  Qo‘chqor 
akam,  amakim  uchovimiz  yonma-yon  ketib  boryap
-
miz.  Iso  bobo  ancha  oldinda.
–  Samanga  bo‘ri  tashlanibdi,  –  dedi  Qo‘chqor 
akam  asta.  Men  angrayib  qoldim.  Samanni  o‘tgan 
kuni  o‘tov  oldida  ko‘rgan  edim.  Gijinglab  turuvdi.
Iso  bobo  sal  yurgandan  so‘ng  eshagini  o‘ngga 
bu rib,  butalar  orasiga  kirib  ketdi.  Biz  yetib  borguni
-
mizcha,  u  kishi  eshakdan  tushib,  nobud  bo‘lgan  sa
-
man  jasadi  yonida  qaqqayib  turar  edi.
–  Yo‘q,  bunga  ortiq  chidab  bo‘lmaydi.  Chorasini 
ko‘rish  kerak!
–  Bitta  bo‘rining  ishi  emasga  o‘xshaydi-yov.
–  E,  to‘rtta.  Eng  zo‘ri  Ko‘kyol,  –  dedi  Iso  bobo 
bo‘g‘ilib.  –  Qo‘lga  tushirolmay  dog‘daman.  Qani 
ovchilar,  qani  miltig‘i  bor  azamatlar!
Bu  gap  Pachchaxon  amakimga  sal  tegib  ket
-
di  she killi,  quloqchinini  peshanasiga  surib,  yelkasini 
qashidi.  Qo‘chqor  akam  indamay,  egarining  qoshi
-
ga  osig‘liq  xaltachasini  olib,  cho‘qqayib  o‘tirib  yecha 
boshladi.  Undan  bir  shisha  olib  yerga  qo‘ydi.  Ichida 
qoramtir  suyuqlik.  Shishaning  sirtiga  yopishtirilgan  oq 
qog‘ozga  odam ning  bosh  suyagi,  uning  tagida  ikkita 
ilik  suyagining  ayqashib  turgan  surati  solingan.
Keyin  Qo‘chqor  akam  men  ko‘rib  yurgandan  ik
-
ki-uch  marta  kattaroq  bir  shprisga  haligi  doridan 
to‘ldirib  oldi-da,  saman  toy  jasadining  besh-olti  joyiga 
ukol  qildi.
–  Ana,  endi  ertalab  ko‘ramiz,  –  dedi  Qo‘chqor 
akam  qo‘llarini  paxta  bilan  artayotib.  –  Bo‘ri  bu
 


150
o
‘limtikka  kechasi  tag‘in  keladi.  Yesa  bas,  qotadi. 
Ko‘ramiz-da,  –  dedi  yana  u  bamaylixotir.  –  Qani, 
ketdik.  Ertaga  shu  paytda  kelamiz.
...Kechagi 
va’dalashgan 
joyimizga 
Pachchaxon 
ama kim  ikkovimiz  vaqtliroq  yetib  keldik.  Kechasi  yer-
ga  bir  qarich  qalinlikda  qor  yog‘gan.  Butalar ning 
 
shox-shabbalari  qordan  egilib  turibdi.  Momiq  qor 
usti  qim-qiyg‘os  ov  izi...  Ana,  itnikidan  kattaroq  uch-
to‘rttacha  iz,  bo‘riniki  bo‘lsa  kerak.
Kechagi  toy  jasadi  yotgan  joyga  kelsak,  g‘alati 
voqeaning  ustidan  chiqib  qoldik:  Samanning  jasadi 
qor  tagida  qolibdi.
Ustida  bo‘rilar  rosa  dumalagan  ko‘rinadi,  o‘limtik 
atrofidagi  qorlar  payhon  bo‘lib  ketibdi.  Toy  bechorani 
tortqilashaverib  tilka-pora  qilib  yuborishibdi.  O‘n  metrcha 
narida  ikkita  bo‘ri  birining  ustiga  biri  mingashib,  sham
-
day  qotib  qolibdi.  Yana  nariroq  yurgan  edik,  bir  bu
-
taning  tagida  uchinchisi  yer  tishlaganicha  mukkasidan 
tushibdi...
Iso  bobo  aylanib,  uchala  bo‘rini  ko‘rib  keldi-da:
–  Ana,  aytmadimmi?  Ko‘kyol  dori  isini  biladi  deb. 
Ko‘kyol  yo‘q.  U  makkor  shu  yerda  ham  ayyorlik 
qilibdi.  Endi  nima  qildik?
–  Shu  bugunoq  iziga  tushish  kerak,  –  dedi 
Pachchaxon  amakim.  –  Qopqonga  chap  bersa,  mil
-
tiq  bor  joyga  yo‘lamasa,  dorining  hidini  olsa,  buning 
yo‘li  bor.  Iziga  tozi  solamiz...  Mansur,  sen  qishloqqa 
borib  Oq shunqorni  olib  kel!..


151
1.  Ovchilar  nima  uchun  bo‘rilarning  ketiga  tushishdi? 
Bo‘rilar  qanday  vahshiylik  qilishgan  edi?
2.  Ovchilar  qanday  hiyla  ishlatishdi?
II
Oqshunqorni  olib  kelganimda  quyosh  ikki  terak 
bo‘yi  ko‘tarilib  qolgan  edi.  Bo‘rijarga  yetib  borishim  bi
-
lan  meni  Iso  bobo,  Qo‘chqor  akam  bilan  Pachchaxon 
amakimlar  kutib  olishdi.  Pachchaxon  ama kim  tozining 
bo‘yinbog‘ini  qo‘limdan  olib,  Iso  boboga  tutqazdi:
–  Gap  shunday,  oqsoqol,  –  dedi  Pachchaxon 
ama kim.  U  shunday  dedi-da,  yelkasidagi  qo‘shog‘iz 
miltig‘ini  Iso  boboga  berdi.  Keyin  otiga  sakrab  min
-
di.  –  Mendan  ishora  bo‘lganda  Oqshunqorni  qo‘yib 
yubo rasiz.
Pachchaxon  amakim  bilan  Qo‘chqor  akam  otlar
-
ni  yeldirishib  Bo‘rijar  tomonga  ketishdi:  qo‘llarida  bit
-
tadan  cho‘qmor.  Iso  bobo  bilan  men  haligi  joyda 
qoldik.  Biz lar  ham  borsak  bo‘laverar  edi-ku,  biroq 
hech  zamonda  eshak  bilan  bo‘ri  quvlabdi,  degan 
gapni  eshit ganmisiz?  Tozini  keltirish  uchun  borganim
-
da  otimni  qoldirib,  eshakda  kelganimga  achindim...
Iso  boboning  ko‘zi  Bo‘rijar  tomonda.  Bir  mahal 
bir dan  hayt-haytlagan,  qiyqirgan  ovozlar  eshitildi.  Naq 
yu ragim  qinidan  chiqib  ketayozdi,  Iso  bobo  negadir 
to zining  bo‘yinbog‘ini  qo‘liga  mahkam  o‘radi.  Oqshun
-
qor  bo‘lsa  hamon  yer  tirnab,  g‘ingshib,  oldinga  inti
-
lardi.
Birdan  Bo‘rijarning  yonginasidagi  qalin  changal
-
zordan  bo‘ri  otilib  chiqib,  biz  tomonga  kela  boshla
-


152
di.  Qo‘chqor  akam  bilan  Pachchaxon  amakim  ancha 
orqada  qolib  ketibdi.  Bo‘ri  shunday  yonginamizga 
kelib  qolganida  Iso  bobo  birdan  ovozining  boricha 
hayt-hayt lab  qoldi.  Bo‘ri  bo‘lsa  boboning  tovushini 
eshitib,  yassi  yaylovga  qarab  burildi.  Orqada  quvib 
kelayotganlar  ham  birpasda  ol dimizga  yetib  kelishdi.
–  Aylantirib  quvinglar!  Bir  tomonidan... 
Otliqlar  quv lab  ketishdi.
–  Aylantirib  quvilsa  nima  bo‘ladi,  bobo?
–  Shunda  uzoqlashib,  yo‘l  adashtirib  ketolmaydi, 
–  dedi  bobo  qo‘lini  peshanasiga  soyabon  qilib.  – 
Ko‘zim  qurg‘ur  o‘tmay  qoldi...  Ko‘rinadimi?  Qara-chi?
–  Huv  ana,  otliqlardan  biri  bo‘rining  ro‘parasidan 
kesib  chiqdi.
–  Ha  barakalla,  ish  bundoq  bo‘pti,  –  dedi  Iso 
bobo.  Bo‘ri  uchinchi  bor  aylanib  kelishida  Pachcha-
xon  amakim  bizga  qarab  qalpog‘ini  ko‘tardi.  Iso 
bobo  bo‘yinbog‘ning  bir  tomonini  bo‘shatib  yubor
-
di.  Bo‘yinbog‘  tozining  bo‘ynidagi  mis  halqadan 
 
«shir-r»  etib  chiqdi-yu,  boboning  qo‘lida  qoldi.  Hash-
pash  deguncha  tozi  Ko‘kyolga  yetib  borib,  orqasidan 
bir  yulqib  qoldi.  Bo‘ri  orqasiga  qarab  tishlarini  irjay
-
tirdi-yu,  yana  hech  narsa  bo‘lmagandek,  chopishda 
davom  etdi.  Iso  bobo  bilan  men  ham  eshaklarimizni 
niqtashib,  ularning  ketidan  baqirishib  borardik.
–  Endi  chap  tomoniga  o‘tinglar!  Bo‘yni  qayishib 
qoldi,  –  deb  qichqirdi  bobo  yo‘l-yo‘lakay  eshagini 
battar  niqtab.


153
Boboning  maqsadiga  tushundim.  Bo‘ri  doim  bir  to
-
monga  qarab  chopaversa,  bo‘yni  qayishib  qoladi,  de-
yishardi  kattalar.  Keyin  chap  tomonga  o‘tib  quvlagan
-
da,  u  o‘ng  tomonga  qaragancha  ketaverar  ekan-u, 
orqasidan 
quvlab 
ketayotganlarga 
burilib 
qarol
-
mas  ekan.
Shu  xayol  bilan  bobo  ikkalamiz  changalzordan 
jadallab  o‘tsak,  Qo‘chqor  akam  bilan  Pachchaxon 
ama kim  ot  ustida  bir  tup  jing‘ilga  tikilishgancha  tu
-
rishibdi.  Oqshunqor  bo‘lsa  g‘ingshib  jing‘il  tupidan 
gir-gir  aylanadi,  biroq  yaqinlasha  olmaydi.  Borsak, 
Ko‘kyol  bo‘ri  orqa  tomonini  jing‘ilga  berib,  cho‘qqayib 
o‘tirar,  negadir  orqa  oyoqlarini  ko‘tara  olmasdi.
O‘zi  ham  rosa  charchabdi.
–  Ehtiyot  bo‘linglar,  qochib  ketmasin,  –  dedi  Iso 
bobo  kelishi  bilan.  –  Bu  la’nati  juda  ayyor.
–  Qochib  bo‘pti!  Oqshunqor  orqa  oyog‘ining  pay
-
larini  qirqib  yubordi.
–  Endi  buning  jazosini  miltiq  bersin.  Qani,  oqso
-
qol,  miltiqni  bering-chi!
Iso  bobo  miltiqni  olib  Pachchaxon  amakimga  ber
-
di.  Amakim  bo‘rini  nishonga  olganda  men  beixti
-
yor  ko‘zlarimni  yumdim.  Birdan  qarsillab  ketma-ket 
o‘q  uzil di.  Bo‘ri  qisqagina  g‘ingshib,  ovozi  o‘chdi. 
Ko‘zimni  ochganimda  Ko‘kyol  jing‘il  tagida  cho‘zilib 
yotardi...
1.  Ovchilar  Ko‘kyolni  qanday  qilib  qo‘lga  tushirishdi?
2.  Itlarga,  otlarga  qo‘yiladigan  qanday  nomlarni  bilasiz?


154

Download 3,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish