Toshkent viloyatida “Oltin halqa” konsepsiyasi

Zangiota  tumani (Toshkentdan 15 km) tomon yo‘l oldik. Biz to‘g‘ridan-to‘g‘ri taniqli islom dining mashhur  shayxlaridan  Oy Xo‘ja dafn qilingan qadimiy tarixiy majmua – Zangi ota ziyoratgohiga yo‘l oldik.

Sizga aytsam, bu joy juda ajoyib. Benihoyat chiroyli va tinch joy. Ammo maqbaraga kiraverishda qizlar boshlarini yopishlari uchun ro‘mol olib kelishlari kerak.

Zangi ota maqbarasi Amir Temur davrida qurilgan. Maqbara dastlab so‘fiylar shoiri va voizi Ahmad Yasaviy uchun qurilgan, degan rivoyat bor, ammo binoning devori doimo qulab tushaverib, qurilish to‘xtab qolgan. Bir kuni, Yasaviyning o‘zi Amir Temurnning  tushiga kelib, ziyoratgohni izdoshi Oy Xojaga bag‘ishlash kerakligini aytadi. Shundan keyin maqbara bitkaziladi va XIV asrda masjid va madrasa ham qo‘shimcha tarzda qurilgan.

Masjid ortida turgan qizlarni ko‘rib, masjid noibi majmua hududida Ahmad Yassaviyning rafiqasi Ambar-bibi maqbarasi borligini, mahalliy ayollar uni o‘z homiysi deb bilishini aytdi. Afsonaga ko‘ra - muvaffaqiyatli turmush qurish uchun qizlar bu joyni 7 marta supurishlari kerak ekan. Turmushga chiqqanlar uchun yana bir an’anaviy marosim bor – ona bo‘lishni orzu qilgan ayollar binoning atrofida soat yo‘nalishi bo‘yicha uch marta aylanib yurishlari kerak.

Kichik ziyorat qilib, Toshkentdan 64 km uzoqlikda joylashgan Chinoz shahriga bordik. Tarixiy manbalarga ko‘ra, markaziy avtomagistral bo‘ylab joylashgan bu shaharda bir paytlar mo‘g‘ullarning yirik janglari bo‘lgan.

Ammo bundan tashqari, bu yerda  baliqni juda mazali pishirishadi. Ertalab tongda nonushta qilganimiz sababli, yo‘l bo‘yidagi kafelardan birida yangi pishirilgan baliq bilan o‘zimiz uchun erta tushlik qilishni rejalashtirdik. Men yangi deb yozyapman, chunki o‘zingiz uchun qaysi baliqni iste’mol qilishni tanlash imkoniyati mavjud – har xil turdagi laqqa baliq, zog‘orabaliq, olabaliq va boshqalar.

Yo‘l davomida biz miloddan oldingi VI-VIII asrlarga oid bo‘lgan Qarshaul-tepaning arxeologik manzilini ko‘rdik. Arxeologik ekspeditsiya tomonidan 2014-yilda topilgan osori-atiqalar zardushtiylik dinining vakillari bu yerda yashaganligidan dalolat beradi. Xaritadan joyni aniqlay olmadik, ammo mahalliy aholi yordam berdi.

Chinozdan keyin biz