|
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT VILOYATI
CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
|
|
|
"Tasdiqlandi"
O`quv ishlari bo`yicha prorektor
______________ I.Q.Xaydarov
2019-yil "___"____________
|
KARDINATSION KIMYO
FANINING ISHCHI O`QUV DASTURI
(3-kurslar uchun(2-mutaxasislik))
Bilim sohasi: 100000 – Gumanitar
Ta’lim sohasi: 110000 – Pedagogika
Ta’lim yo’nalishi: 5110300– Kimyo o‘qitish metodikasi
№
|
Mashg’ulot turi
|
Ajratilgan soat
|
Semestr
|
Semestr
|
V
|
VII
|
1
|
Ma’ruza
|
18
|
12
|
6
|
2
|
Laboratoriya
|
22
|
12
|
10
|
3
|
Mustaqil ta’lim
|
314
|
188
|
126
|
Jami auditoriya soatlari
|
40
|
24
|
16
|
Umumiy o`quv soati
|
354
|
212
|
142
|
Chirchiq – 2019 y.
Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 201_-yil “__” avgustdagi ____- sonli buyrug‘i bilan (buyruqning 2- ilovasi) tasdiqlangan “KARDINATSION KIMYO” fani dasturi asosida tayyorlangan.
Fanning ishchi о‘quv dasturi Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti kengashining 2019 yil «____» _______dagi, ____ - sonli majlis bayoni bilan tasdiqlangan
Tuzuvchilar:
D.J.Bekchanov
|
k.f.d., prof Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti “Tabiiy fanlar” kafedrasi mudiri
|
R.A.Botirov
|
O’qituvchi, Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti “Tabiiy fanlar” kafedrasi
|
Taqrizchilar:
D.A.Gafurova
|
kimyo fanlari doktori, professor, O’zbekiston Milliy universiteti “Polimerlar” kimyosi kafedrasi mudiri
|
N.Turapov
|
kimyo fanlari nomzodi, dotsent, O’zbekiston Milliy universiteti “Analitik” kimyo kafedrasi
|
Fanning ishchi о‘quv dasturi Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti Aniq va tabiiy fanlar fakulteti kengashining 2019 yil «____»_________ dagi ____ - sonli majlisida muhokamadan o’tkazilgan.
Fakultet dekani: f-m.f.n., dots. I.U.Tadjibayev
Fanning ishchi о‘quv dasturi Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti Aniq va tabiiy fanlar fakulteti “Tabiiy fanlar” kafedrasining 2019 yil «____» ___________ dagi ____- sonli majlisida ko’rib chiqilgan va tasdiqlashga tavsiya qilingan.
Kafedra mudiri: k.f.d.,dots. D.J.Bekchanov
1. O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar
“Kardinatsion Kimyo” fani talabalarni nazariy bilimlar, amaliy ko‘nikmalar, kimyoviy hodisa va jarayonlarga uslubiy yondashuv hamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish vazifalarini bajaradi.
Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga quyidagi talablar qo‘yiladi. Talaba:
Kardinatsion birikmalar fani, uning shakllanishi va rivojlanish tarixi;
Kardinatsion birikmalar va ularni olinish usullari, Kardinatsion birikmalar hosil qiluvchilar va ligandlar, Kardinatsion birikmalarni nomlash haqida bilimga;
Kardinatsion birikmalarda izomeriya hodisasi;
Kardinatsion birikmalarning sinflari;
Kardinatsion birikmalarning xillari;
metallarning klasterlari, kardinatsion kimyoning muhim qoidalari;
Kardinatsion birikmalarda elektrostatik Kossel va Magnus nazariyasi, kovalent bog’lanish nazariyasi;
kristall maydon nazariyasi, molekulyar orbitallar nazariyasi, Kardinatsion birikmalarda dativ bog’lanishlarni bilishi va ularni amaliy qo’llay olish ko’nikmasiga;
-Kardinatsion birikmalar geometriyasi;
-Kardinatsion birikmalar reaksiyasining kinetikasi,
-Kardinatsion birikmalarning barqarorligi;
-kimyoviy analizda Kardinatsion birikmalarning ahamiyati, Kardinatsion birikmalarning ishlatilish sohalari bo’yicha malakasiga ega bo’lishi lozim.
2. Ma’ruza mashg‘ulоtlari
1-jadval.
|
№
|
Ma’ruzalar mavzulari
|
Dars soatlari hajmi
|
6-semestr
|
1
|
Kardinatsion kimyo fani, uning vazifalari. A.Vernerning Kardinatsion birikmalarining tuzilish nazariyasi. Kardinatsion birikmalar va ularni olinish usullari.
|
2
|
2
|
Kardinatsion birikmalarning nomenklaturasi va izomeriyasi.
|
2
|
3
|
Kardinatsion birikmalarning sinflanishi. Mоlеkulyar mоnоdеntаt ligаndli kооrdinаsiоn birikmаlаr, iоn ligаndli kооrdinаsiоn birikmаlаr, siklik kооrdinаsiоn birikmаlаr tаrkibidа bidеntаt vа pоlidеntаt ligаndlаr, Sendvich birikmаlаr.
|
2
|
4
|
AkvaKardinatsionlar, gidroksoKardinatsionlar. Atsido Kardinatsionlar. Kislotalarning qo`sh tuzlari. Achchiqtoshlar, ular molekulasining tuzilishi. Ammiakatlar va amminatlar.
|
2
|
5
|
Kardinatsion kimyoning muhim qoidalari Kardinatsion birikmalarda kimyoviy bog`lanishning asosiy xususiyatlari
|
2
|
6
|
Kardinatsion birikmalardagi kimyoviy bog’lanishning tabiati Kardinatsion birikmalar reaksiyasining kinetikasi
|
2
|
|
Jami:
|
12 soat
|
VII semestr
|
7
|
Kardinatsion birikmalarning asosli-kislotali nazariyasi
|
2
|
8
|
Kardinatsion birikmalar eritmalarda boradigan oksidlanish – qaytarilish reaksiyalari.
|
2
|
9
|
Kardinatsion va BioKardinatsion birikmalarning ahamiyati
|
2
|
|
Jami:
|
6 soat
|
|
Umumiy
|
18 soat
|
Ma’ruza mashg‘ulotlari mul’timedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada akadam. guruhlar oqimi uchun o‘tiladi. Ma’ruza darslari innovatsion texnologiyaning “Blits o`yin”, “Keys stady”, “FSMU”, “Blits so`rov”, “Klaster”, “Ven diagrammasi”, “Nima uchun” metodlari hamda interfaol ma’ruzalar asosida tashkil etiladi.
3. Laboratoriya mashg`ulotlari
2-jadval.
|
№
|
Laboratoriya mashg`ulotlari mavzulari
|
Dars soatlari
hajmi
|
V semestr
|
1
|
Kardinatsion kimyo lаbоrаtоriyasidа ishlаsh qоidаlаri vа lаbоrаtоriyadа ishlаtilаdigаn аsbоb-uskunаlаr bilаn tаnishish
|
2
|
2
|
Kardinatsion birikmalardan akva Kardinatsionlarlarning olinishi va xossalari
|
2
|
3
|
Kardinatsion birikmalardan atsidoKardinatsionlarning olinishi va xossalari
|
2
|
4
|
Nеsslеr rеaktivi bilan bajariladigan rеaksiyalar
|
2
|
5
|
Metallarning ammiakatli Kardinatsion birikmalarni olinishi va xossalari
|
2
|
6
|
Polikislotalar va ularning tuzlarini olinishi
|
2
|
|
Jami:
|
12 soat
|
VII semester
|
7
|
Qo`sh tuzlarni olinishi, Qo`sh tuzlarining dissotsiyalanishi
|
2
|
8
|
Akva Kardinatsionlarda gidrat izomeriyasini hosil qilish
|
2
|
9
|
Gidrat izomerlarning elektr o’tkazuvchanligini o’lchash orqali Kardinatsion ion tuzilishini aniqlash.
|
2
|
10
|
Kardinatsion birikmalarning dissotsiyalanishi va Kardinatsion ionlarning barqarorligini solishtirish
|
2
|
11
|
Kardinatsion birikmalarda oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalari
|
2
|
|
Jami:
|
10 soat
|
|
Jami
|
22 soat
|
Laboratoriya mashg‘ulotlari laboratoriya jihozlari va reaktivlar bilan hamda mul’timedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada har bir kichik guruhga alohida o‘tiladi. Mashg‘ulotlar pedagogik texnologiyaning faol va interfaol usullari yordamida tashkil etiladi. Ko‘rgazmali materiallar va axborotlar mul’timedia qurilmalari yordamida uzatiladi.
5. Mustаqil ta’lim
3-jadval.
|
№
|
Mustaqil ta’lim mavzulari
|
Dars soatlari hajmi
|
6-sеmеstrda
|
|
Kardinatsion kimyo fani, uning vazifalari. A.Vernerning Kardinatsion birikmalarining tuzilish nazariyasi.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalar va ularni olinish usullari.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning nomenklaturasi.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalar izomeriyasi.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning sinflanishi. Mоlеkulyar mоnоdеntаt ligаndli kооrdinаsiоn birikmаlаr, iоn ligаndli kооrdinаsiоn birikmаlаr, siklik kооrdinаsiоn birikmаlаr tаrkibidа bidеntаt vа pоlidеntаt ligаndlаr, Sendvich birikmаlаr.
|
6
|
|
AkvaKardinatsionlar, gidroksoKardinatsionlar. Atsido Kardinatsionlar. Kislotalarning qo`sh tuzlari. Achchiqtoshlar, ular molekulasining tuzilishi. Ammiakatlar va amminatlar.
|
6
|
|
Polikislotalar va ularning tuzlari. Izopolikislotalar ularning tuzilishi, xossalari, gidropolikislotalar. Organik ligandli siklik yoki holat Kardinatsion birikmalar.
|
6
|
|
Kardinatsion kimyoning muhim qoidalari
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarda kimyoviy bog`lanishning asosiy xususiyatlari
|
6
|
|
Kristall maydon nazariasi
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalardagi kimyoviy bog’lanishning tabiati
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalar reaksiyasining kinetikasi
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning asosli-kislotali nazariyasi
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalar eritmalarda boradigan oksidlanish – qaytarilish reaksiyalari.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning ahamiyati
|
6
|
|
Kardinatsion kimyo lаbоrаtоriyasidа ishlаsh qоidаlаri vа lаbоrаtоriyadа ishlаtilаdigаn аsbоb-uskunаlаr bilаn tаnishish
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalardan akva Kardinatsionlarlarning olinishi va xossalari
|
6
|
|
Nеsslеr rеaktivi bilan bajariladigan rеaksiyalar
|
6
|
|
Metallarning ammiakatli Kardinatsion birikmalarni olinishi va xossalari
|
6
|
|
Polikislotalar va ularning tuzlarini olinishi
|
6
|
|
Qo`sh tuzlarni olinishi, Qo`sh tuzlarining dissotsiyalanishi
|
6
|
|
Akva Kardinatsionlarda gidrat izomeriyasini hosil qilish
|
6
|
|
Gidrat izomerlarning elektr o’tkazuvchanligini o’lchash orqali Kardinatsion ion tuzilishini aniqlash.
|
6
|
|
Elektr o‘tkazuvchanlik qiymatlari asosida Kardinatsion ion tuzilishini aniqlash
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning dissotsiyalanishi va Kardinatsion ionlarning barqarorligini solishtirish
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarda oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalari
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalar va ularni olinish usullari.
|
6
|
|
A.Vernerning Kardinatsion birikmalarining tuzilish nazaruyasi.
|
6
|
|
Kооrdinаsiоn birikmаlаrni nоmlаsh
|
8
|
|
Kardinatsion kimyoning muhim qoidalari
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning reaksiyon qobiliyati.
|
6
|
|
Jami:
|
188 soat
|
VII semestr
|
|
Ligandlarning almashinish reaksiyalari
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning asosli –kislotali aylanish nazariyasi
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarda boradigan oksidlanish qatarilish reaksiyalari
|
6
|
|
Kardinatsion kimyo fani, vazifalari. A.Vernerning Koordinatsion nazariyasi
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning tuzilishi, markaziy ion ligandlar, koordinatsion son.
|
6
|
|
Markaziy ion va Kardinatsion ionining zaryadini topish
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning sinflanishi. AkvoKardinatsionlar ularning ionlanishi
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning nomenklaturasi. Kardinatsion birikmalar izomeriyasi.
|
6
|
|
Qo’sh tuzlarning dissotsatsiyasi
|
6
|
|
Nessler reaktivining ishlatilishi.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarda oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning biologik ahamiyati
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning sanoatda qo’llanilishi
|
6
|
|
L.A.Chugayevning xalqa qoidasi. N.S.Kurnakov qoidasi. Chernaevning trans-ta`sir qoidasi.
|
6
|
|
Gidrat izomeriyasi va ionizatsion izomiriya. Koordinatsion izomiriya va polimeriya
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarning geometrik izomeriyasi.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalar tuzilishiga doir elektron nazariya mohiyati
|
6
|
|
Kоmplеkslаr hоsil bo`lishi vа ulаrni dissоsiyalаnish jаrаyonigа mаssаlаr tа`siri qоnunining tаdbiqi. Tеstlаr yechish.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalardagi kimyoviy bog’lanishning tabiati.
|
6
|
|
Kardinatsion birikmalarda gibritlanish
|
6
|
|
Jami:
|
126 soat
|
|
Umumiy:
|
304 soat
|
Mustaqil ta’lim talabalar mustaqil o’rganadigan ma’ruza mashg’ulotlari mavzulardan iborat. Mustaqil ta’lim talabalarning nazariy bilimlarini mustahkamlashga mavzularni tushunish va o’zlashtirish qobiliyatini rivojlanishiga umumiy dunyoqarashining kengayishiga yordam beradi. Kardinatsion kimyo fani bo`yicha mustaqil ta’lim ishlari referat tarzida yozilgan holda og`zaki tarzida topshiriladi.
Fan bo’yicha kurs ishi. Kurs ishi bu fan bo’yicha rejalashtirilmagan.
5. Fаn bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish mezonlari
Baholash usullari
|
Turli darajadagi testlar, yozma ishlar, og‘zaki so‘rov, prezentatsiyalar
|
Baholash mezonlari
|
5 baho “a’lo”
-Kardinatsion birikma, dentatlik, polidentatlik, ionlashgan, bog`lanish, xelat va Kardinatsion birikmalarning tuzilishi, kordinatsion va kvant-kimyoviy nazariyasi asoslarini hamda qоnun–qоidаlаrni to`la o`zlashtira olish;
-Kardinatsion birikmalarlаrni sintez qilishning usullаri, ulаrning kinetikаsi vа аsоsiy xususiyatlаri, izomeriyasi va sinflanishiga oid muhim jihаtlаrini bilishi vа ijоdiy fikrlаy оlishi;
-оlgаn bilimlаrini аmаldа qo’llаy оlishi, ulаrning tаdbiqi, fаn yutuqlаri hаqidаgi mоhiyatini tushunishi, Kardinatsion birikmalarlаrning asosiy birikmalari vа erishi, Kardinatsion birikmalarning sinflanishi va olinish usullarini аniqlаsh usullаri аsоsiy nаzаriyalаr vа qоnun qоidаlаrni bilishi, аytib berish vа ulаr to’g’risidа tаsаvvurgа egа bo’lishi;
-kardinatsion kimyo fаni yutuqlаri hаqidаgi sаvоllаrni to’liq yoritа оlsа, mаteriаl bo’yichа bilim vа ko’nikmаgа egа bo’lib, hаyotgа tаdbiq etа оlsа, qo’shimchа sаvоllаrgа jаvоb bersа qo’yilаdi.
4 baho “yaxshi”
-kardinatsion kimyo fаnining аsоsiy nаzаriya vа qоnun–qоidаlаrni bilishi vа mustаqil mushоhаdа yuritа оlishi;
-kardinatsion kimyo sоhаsidа оlgаn bilimlаrini аmаldа qo’llаy оlishi, Kardinatsion birikmalarning eritmаlаri vа ulаrning xоssаlаri, kardinatsion kimyo sоhаsidаgi аsоsiy nаzаriyalаr vа qоnun-qоidаlаrni to`g`ri va xolisona baho berish;
- kardinatsion kimyoga oid hodisa va jarayonlar to`g`risida tаsаvvurgа egа bo’lish;
- o`rganilayotgan jarayonlarni grafik va jadvallar orqali tahlil etish va tegishli qarorlar qabul qilish.
3 baho “qoniqarli”
-kardinatsion kimyo fаning аsоsiy nаzаriya vа qоnun-qоidаlаrni aniqlash va ularga to`la baho berish;
-kardinatsion kimyo sоhаsidаgi аsоsiy nаzаriyalаr vа qоnun-qоidаlаr to`g`risida tаsаvvurgа egа bo’lish;
- o`rganilayotgan jarayonlarni grafik va jadvallar orqali tahlil etish va tegishli qarorlar qabul qilish.
2 baho “qoniqarsiz”
- o‘tigan fanning nazariy va uslubiy asoslarini bilmaslik;
- kardinatsion kimyoning hodisa va jarayonlarini tahlil etish bo‘yicha tassavvurga ega emaslik;
-o‘rganilayotgan jarayonlarga kimyoviy usullarni qo‘llay olmaslik.
|
|
Baholash turlari
|
O‘tkazish vaqti
|
|
Oraliq nazorat:
|
|
|
Oraliq nazorat-1
Og‘zaki, yozma yoki test ko’rinishida (ON shakli kafedra kengashi bilan kelishib rektor buyrug`i bilan tasdiqlanadi). Ma’ruza o`qituvchisi tomonidan qabul qilinadi.
Oraliq nazorat-2
Og‘zaki, yozma yoki test ko’rinishida (ON shakli kafedra kengashi bilan kelishib rektor buyrug`i bilan tasdiqlanadi). Ma’ruza o`qituvchisi tomonidan qabul qilinadi.
|
9- hafta
18- hafta
|
|
Yakuniy nazorat
|
20- hafta
|
|
Og‘zaki, yozma yoki test (YaN shakli fakultet kengashi bilan kelishib rektor buyrug`i bilan tasdiqlanadi).
|
6. Asosiy va qo‘shimcha аdаbiyotlаr hamda axborot manbalari
Аsоsiy аdаbiyotlаr
№
|
Мuallif
|
Adabiyot nomi
|
Adabiyot turi
|
Nashr yili
|
Adabiyotning ARM dagi shifri
|
Adabiyotning ARMdagi inventar raqami
|
Soni
|
1
|
Н.А.Парпиев, Х.Р.Рахимов, A.Г.Муфтахов
(кирилл)
|
Анорганик кимё
|
Дарслик
|
T.:“Ўзбекистон”, 2000 й.
|
24.1Я73
П 21
|
У-5679
|
15 та
|
2
|
O.Файзуллаев ва бошқалар
(кирилл)
|
Аналитик кимё
|
Дарслик
|
Т.: Янги аср авлоди 2006 й.
|
24.4 Я73
Ф 32
|
У-6407
|
30 та
|
Qo’shimchа аdаbiyotlаr
3. Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил якунлари ва 2017 йил истиқболларига бағишланган мажлисидаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг нутқи. // Халқ сўзи газетаси. 2017 йил 16 январь, №11.
4. Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. T.: “Ўзбекистон”, 2017.
5. Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси. Ўзбекистон Республикаси президентининг фармони. Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017й., 6-сон,70-модда.
6. Мирзиёев Ш.М. Қонун устиворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш-юрт тараққиёти ва халқ фарoвонлигининг гарови. T.: “Ўзбекистон”, 2017.
7. N.A.Parpiev, X.R.Raximov., A.G.Muftaxov Anorganik kimyo. Toshkent: O’zbekiston, 2003 y.
8. Б.Д.Березин, Т.Н.Ломова. Реакции диссоциации комплексных соединений. М.: “Наука”, 2007. -278 с.
9. В.В.Скопенко, А.Ю.Цивадзе, Л.И.Савранский, А.Д.Гарновский. Координационная химия. М.: ИКЦ “Академкнига”, 2007. -487 с.
Internet saytlari
11. www. tdpu.uz
12.www.pedagog.uz
13.www.Ziyonet.uz
14.www.edu.uz.
15.tdpu-INTRANET.ped.
Do'stlaringiz bilan baham: |
