Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya

Ilova
15
Toshkent viloyatining chegara hisobidan yer maydoni 1.525.325 gektarni tashkil qiladi. 2014- yil 1- yanvar holatiga korxona, muassasa va fuqarolari foydalanishida jami 782.057 gektar yer maydonlari ( zahira yerlar bilan hisoblaganda) mavjud.
Umuman olganda, hozirgi vaqtda sug‘oriladigan ekin yerlar maydoni bo‘yicha Toshkent viloyati (305,1 ming ga) o‘z ichiga oladi. Ma’lumotlarga qaraganda, Navoiy viloyatini hisobga olmaganda, qolgan mintaqalarning har birida bunday yerlar 200 ming gektardan kam emas.
Agrogeografiya nuqtai nazaridan sug‘oriladigan yerlarning xududiy tarqalishi (taqsimlanishi) katta mazmun kasb etadi. Sug‘oriladigan yerlar maydoni bo‘yicha Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Qashqadaryo viloyati yetakchi: ularning har biri jami mamlakat sug‘oriladigan yerlarning 12 foizini mujassamlantiradi. Shuningdek, Toshkent viloyati bu xususda biroz ko‘zga tashlanadi – 9,2 %.
Nisbiy ko‘rsatkichlarda, Toshkent viloyati respublika jami ekin maydonlarining 8,4 foizini o‘zida
mujassamlashtiradi
16
ILOVA
2.1. Toshkent viloyati yer resurslarining hududiy jihatlari
Yer va suv resurslari tobora tanqis bo‘lib borayotgan sharoitda qishloq
xo‘jaligi ekinlarini joylashtirishda ekinlarni iqtisodiy samaradorligi va
bozor konyunkturasi inobatga olinmasdan hamda intensiv qishloq xo‘jaligi
joriy etilmaganligi sababli qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarish hajmi pastligicha
qolmoqda.
Qishloq xo‘jaligida foydalaniladigan yer resurslarining maydoni cheklangan
bo‘lib, ularning sifat darajalari ham ayrim cheklovlarni yuzaga keltirmoqda.
Qishloq xo‘jaligining yerga imtiyozli huquqi qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini
ishlab chiqarish uchun foydalanish mumkin bo‘lgan yer maydonlarining
cheklangani bilan bog‘liqdir. Bu hosildor yerlarning, birinchi navbatda, qishloq
xo‘jaligiga berilishi, tog‘­kon, qurilish va boshqa ishlar natijasida hosildor
Qatlami buzilgan yerlarga qayta ishlov berilishi va foydalanishga qaytarilishi,
agrar soha tasarrufidagi bir qism yerlar qishloq xo‘jaligida foydalanishdan
olib qo‘yilishi oqibatida ko‘rilgan zararlar qoplanishi, yerlarning hosildorligini
muntazam ravishda chora ­ tadbirlarini amalga oshirilishi kabilarni talab qiladi.
Tumanda yerdan foydalanishda bir qancha muammolar yuzaga kelmoqda.
Bularga iqtisodiy, ijtimoiy, texnik, ekologik va boshqalarni misol qilib keltirish
mumkin. Qisqacha ekologik masalalarga e’tibor qaratiladigan bo‘lsa, uni
vujudga kelishini o‘rganish va hal qilishda kompleks yondashuv muhim rol
o‘ynaydi.