Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti Tabiiy fanlar fakulteti Biologiya yoʻnalishi

Rivojlanish biologiyasi fan sifatida 20-asr oʻrtalarida molekulyar biologiya, embriologiya va genetika maʼlumotlari asosida shakllana boshladi. Rivojlanish jarayonining turli jihatlarini molekulyar, hujayra, to‘qima, organ va organizm darajasida o‘rganadi, ontogenez davrida genetik axborot dasturlarini amalga oshirishning fundamental muammolarini va fenotipik o‘zgarishlarning molekulyar asoslarini, hujayralar va hujayra populyatsiyalarining normal va o‘sma o‘sishini hal qiladi. , morfogenez, hujayra, to’qima, organlar differentsiatsiyasining o’ziga xosligi, hujayra o’zaro ta’siri, rivojlanishning yaxlitligini ta’minlaydigan tartibga solish mexanizmlarining paydo bo’lishi va shakllanishi.

Tadqiqotning asosiy yo’nalishlari: Hayvonlarning rivojlanish biologiyasi.

O’simliklar rivojlanishining biologiyasi.

Eksperimental embriologiya.

Hujayraning molekulyar biologiyasi.

Rivojlanishning genetik regulyatsiyasi.

Differensiallanishning molekulyar mexanizmlari.

• Rivojlanish biologiyasining yangi usullarini ishlab chiqish kabilardir.

Abu Ali ibn Sino dorivòr moddalarni ma’lum tarkibda bo’lishini ta’riflash orqali tarkib- ning doimiylik qonuniga, ularni sodda va murakkab dorilarga toifalash orqali atom-molekular ta’limotning dastlabki tushunchalari shakllanishiga asos solganligi yurtimizda kimyoviy bilimlar bilan shugʻullanish tarixi chuqur ildizlarga ega ekanligidan dalolat beradi.

Yana biroma all Abu Rayhon Beruniy insonning xudo tasvirini koʻrsatib, ayni vaqtda butun hayoti va jismoniy jismoniy holatiga bogʻliqligini koʻrsatib oʻtadi.

• Taniqli tabib, jarroh va uning vaqt, Klavdiy Galen ning faylasufi. Tushunchasi va bunday anatomiya, farmakologiya, fiziologiya, nevrologiya va boshqa fanlar rivojiga ulkan hissa qo’shgan, uning tadqiqotlari, u yorib sut emizuvchilar keng foydalanishgan. U birinchi tasvirlangan va inson va maymun anatomisine nisbatan. Uning asosiy maqsadi markaziy va periferik asab tizimi o’rganish edi.

Ingliz tabiatshunosi boʻlgan. Barcha turlar bir yoki bir necha umumiy ajdoddan tabiiy tanlanish orqali kelib chiqqani haqidagi ilmiy gipotezani ilgari surgan. Evolutsiya haqiqatdan ham sodir boʻlishini ilmiy jamoat Darwin hayotligi vaqtidayoq qabul qildi, lekin evolutsiyaning aynan tabiiy tanlanish orqali kechishi haqidagi iddao faqat 1930larga kelib tan olindi. Darwin’ning gipotezalari zamonaviy evolutsiya nazariyaning asosi boʻlib xizmat qildi.
Antoni van Leuvenguk 1632-1723 Mikroskoplar ixtirochisi va ishlab chiqaruvchisi 1673 yilda uning maktublari London Qirollik jamiyati tomonidan nashr etila boshlandi va 50 yil davomida nashr etib kelinmoqda. Bir hujayrali organizmlar (hovuz suvida) kashf qilindi. Birinchi marta bakteriyalarni ko’rgan va tasvirlagan (1683), xamirturush , protozoa , linza tolalari, eritrotsitlar, spermatozoidlar, epidermal tarozilar, mushak tolalari, hasharotlar ko’zining tuzilishi. Bir qator rotiferlar topilgan va tavsiflangan, gidra kurtaklari, kipriksimonlarning ko’p shakllari tasvirlangan.
XIX asrning 40-yillariga kelib, hujayra nazariyasini nemis olimlari T. Shvann, M. Shleyden yaratdilar. Hujayra nazariyasining kashf qilinishi XIX asr dagi tabiatshunoslik fanining ulkan yutuqlaridan biri hisoblanadi. Hujay ra L nazariyasiga ko’ra, barcha tirik mavjudotlar (o’simliklar, hayvonlar, odamlar) tanasi hujayralardan tashkil topgan.
Carl Linnaeus (shved tilidagi asl ismi Carl Nilsson Linnæus, 23-may, 1707 – 10-yanvar, 1778) — binominal nomenklaturaga asos solgan shved botanigi, zoologi va shifokori boʻlgan. U zamonaviy taksonomiya va ekologiyaning otasi deb ataladi. Uning ishlarining asosiy qismi lotin tilida yozilgan boʻlib, lotinchada uning ismi Carolus Linnæus deya, 1761-yildan soʻng Carolus a Linné deb yozilgan.