Toshkent viloyat davlat pedagogika instituti

Турли хил грамматик ўйинлардан фойдаланиш
1-TOPSHIRIQ. «O’₂Q» (o’z o’rnigа qo’yish) грамматик ўйинидан fоydаlаnib, bеrilgаn so’zlаr yordamida машҳур халқ қўшиқларидан бирини тикланг. Қўшиқ халқ орасида қачон ва кимлар томонидан айтилишини изоҳланг. Қўшиқ таркибидаги гап бўлаклари тартибида қандай ўзгариш борлигини аниқланг.


эшигингизга келдик бешигингизга Рамазон ўғил, танга Қўчқордай айтиб. Оқ, кўк танга, берсин қолинг янга Чиқара жон. Оқ кўк амаки обаки, Чиқара обаки, жон қолинг.

2-TOPSHIRIQ. «Lаbirint»dаn fоydаlаnib, Qovoqvoygа faqat his-tuyg’u ifodalovchi undov so’zlar joylashgan bulutchani topishga ko’mаklаshing va Qovoqvoy иштирокида эртак айтинг. Эртакда Қовоқвойнинг нутқида shu undov so’zlar ishtirok этсин.



3 - TOPSHIRIQ. «Evristikа» (izlаymаn vа tоpаmаn) грамматик ўйинидан fоydаlаnib, зид маъноли сўзлар bo’yichа lug’аviy bоyligingizni tеkshirib ko’ring. Bundа ўқувчилар зид маъноли сўзлар иштирок этган халқ мақолларини топишлари керак бўлади.


NАMUNА:


1-o’quvchi: Яхши топиб гапиради, ёмон қопиб.
2-o’quvchi: Каттага ҳурматда, кичикка иззатда бўл.
3-o’quvchi: …
4-TOPSHIRIQ. «Тo’rtinchisi оrtiqchа» usulidаn fоydаlаnib, «Синонимия» mаvzusi bo’yichа bilimingizni tеkshiring. Bеrilgаn hаr to’rt мақолдан маъноси бир-бирига яқин uchtасиni uchburchаkning yon chiziqlаrigа jоylаshtirаsiz, to’rtinchisi оrtiqchа.

1. Сичқоннинг ўлгиси келса мушук билан ўйнашади. 2. Чучук тил аччиқликка айланса, зарари умумий бўлади. 3. Эчкининг орқаси қичиса, чўпоннинг нонини ейди. 4. Илоннинг ўлгиси келса, шиғирда ётар.

7


5-TOPSHIRIQ. «Аҳил оила» грамматик ўйинини ташкиллаштириш. Бунда ўқувчилар икки гуруҳга бўлинишади. Ҳар бир гуруҳ бир-бирига топишмоқ айтишади. Топишмоқнинг жавобини топишгач, доскага шу сўзни устун шаклида ёзишади. Сўнг топишмоқ жавобида иштирок этган ҳарфлар билан бошланувчи мавзуга оид сўзлар топиш топширилади. Қайси гуруҳ тўғри ва тез бажарса, шу гуруҳга «Аҳил оила» мақтови берилади. Бундай грамматик ўйинни хоҳлаган мавзуни ўтишда қўллаш мумкин. Масалан, Мавзу: «Сифат» сўз туркуми.