Тошкент “транспорт ва логистика: республика транспорт-транзит салоҳиятини ривожлантиришда рақамлитехнологиялар”

 
 
1- rasm. Logistika provayderlari va tijorat kompaniyalarining 
o‘zaro aloqalari sxemasi 

---

707 
Logistika xizmatlarining autsorsingi zamonaviy biznesning 
shakllangan kontseptsiyasi sifatida Amerika Qo‘shma Shtatlarida paydo 
bo‘lgan, shuning uchun u erda eng keng tarqalgan. Bu kontseptsiyaning 
nazariy asoslari va uni qo‘llashning amaliy tamoyillari ham eng 
rivojlangan. Amerikaning "Armstrong & Associates Inc." tadqiqot 
kompaniyasi logistika provayderlari tasnifini amalga oshirdi. 
Ushbu tasnif Shimoliy Amerikada ro‘yxatdan o‘tgan kompaniyalar 
uchun amal qiladi va quyidagi turlarni ajratib turadi: 
4-jadval. 
Amerika logistika provayderlarining tasnifi 
«Non-asset domestic 
transportation 
management» (DTM-
NA) 
Shimoliy Amerikada тashishni tashkil 
qiluvchi transport kompaniyalari va haqiqiy 
aktivlarga egalik qilmaydi. 
«Non-asset international 
transportation 
management» (ITM-
NA) 
Shimoliy Amerika va dunyoning qolgan 
qismi o‘rtasida тashishni tashkil qiluvchi 
transport kompaniyalari va haqiqiy aktivlarga 
egalik qilmaydi. 
«Asset-based dedicated 
contract carriage» 
(DCC-AB) 
Harakat 
tarkibiga 
ega 
bo‘lgan, 
haydovchilar va transport menejerlarini ish 
bilan tа’minlaydigan transport kompaniyalari 
(odatda 1 yildan 7 yilgacha shartnomalar 
bo‘yicha ishlaydi) 
«Asset-based value-
added 
warehousing/distributio
» 
(VAWD-AB 
Ombor 
terminallariga ega bo‘lgan 
ombor kompaniyalari va tarqatish markazlari 
(odatda asosida uzoq muddatli shartnomalar) 
Real egasi bo‘lgan kompaniyalar asosan 
tа’minlashga ixtisoslashgan aktivlar tegishli 
saqlash va tashish xizmatlari. 
«Software» 
Dasturiy tа’minot provayderlari 
Haqiqiy aktivlarga ega bo‘lmagan kompaniyalar faqat ekspeditor-
likdan ko‘proq narsani qilmoqdalar. Ular ko‘pincha integratsiyalashgan 

---

708 
tа’minot zanjirini yaratish va optimallashtirish rolini o‘z zimmalariga 
oladilar. Shunday qilib, bunday kompaniyalar allaqachon logistika 
biznesida integratsiyani rivojlantirishning yanada "ilg‘or" darajasining 
elementlari sifatida ko‘rib chiqilishi mumkin (4 - PL). 2020 yilda 
Shimoliy Amerikada logistika xizmatlarini sotishning umumiy hajmi 
76,9 milliard dollarni tashkil etdi.Statistik mа’lumotlarga ko‘ra, ular 
daromadning salmoqli qismini tashkil etishi, o‘z-o‘zidan Amerikada 
biznesning ushbu turi muvaffaqiyatga erishganidan dalolat beradi. 
Shunday qilib, Amerika Qo‘shma Shtatlarida kelib chiqqan 
logistika autsorsingi Evropa bozorida muvaffaqiyatli rivojlandi. Har yili 
Evropada logistika xizmatlari bozorining qiymati ortib bormoqda. 
Ushbu kontseptsiyaning afzalliklari, strategik boshqaruv masalalarida 
firmalarga yordam berish qobiliyati aniq. O‘zbekiston Respublikasi 
transport 
bozorini 
umumiy 
integratsiyalashuv 
muammosini 
muvaffaqiyatli hal qilish uchun bu juda aniq transport tizimida Amerika 
Qo‘shma Shtatlari va Evropa Ittifoqi mamlakatlarida mavjud bo‘lgan 
ijobiy tajribadan oqilona foydalanish kerak.