Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy profilaktika va jamoat salomatligi fakulteti Sud-tibbiyoti va tibbiyot huquqi kafedrasi

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI Tibbiy profilaktika va jamoatsalomatligi fakulteti Sud-tibbiyoti va tibbiyot huquqi kafedrasi

Tayyorladi: Jumayeva Gulshoda

Qabul qildi: Ganiyeva Nilufar

MAVZU: TIBBIY ETIKA, BIOTIBBIY ETIKA

REJA: 1) TIBBIY ETIKA- AMALIY, KASBIY ETIKANING YO`NALISHI SIFATIDA 2) KASBIY ETIKANING XUSUSIYATLARI 3) DEONTALOGIYA 4) TIBBIY ETIKANING RIVOJLANISHI, UNING TARIXIY MODELLARI VA XUSUSIYATLARI

Kasbiy etika, eng avvalo, ma'lum bir kasb egalarining o'ziga xos axloq kodeksidir. Har bir kasb o`zini tanlagan kishiga tegishli axloqiy talablar qo`yadi va alohida axloqiy muammolarni keltirib chiqaradi. Biroq, ba'zi kasblar inson xatti-harakatlarining odatiy me'yorlari va qoidalariga sezilarli tuzatishlarni talab qilmaydi, boshqalari buni talab qiladi. Gap, birinchi navbatda, ta'sir ob'ekti shaxs bo'lgan faoliyat turlari :ta'lim, tibbiyot, huquqshunoslik haqida bormoqda.

Kasbga axloqiy baho berish asosan ikkita omilga bog'liq: 1) ushbu kasbning ijtimoiy rivojlanishni ob'ektiv ta'minlashi; 2) sub'ektiv ravishda insonga nima beradi, unga qanday axloqiy ta'sir ko'rsatadi.

Axloqiy muammolarni tekshirishda amaliy axloqiy yondashuv turli xil shakllarda bo'lishi mumkin, ammo bioetika va sog'liqni saqlash axloqshunosligida eng ta'sirli va eng ko'p qo'llaniladigan yondashuvlardan biri bu Tom Boshamp va Jeyms Uayldress tomonidan ishlab chiqilgan to'rtta printsipdir. 

Odatda to'rtta printsipial yondashuv prinsipiallik, to'rtta prima facie axloqiy tamoyillarini ko'rib chiqish va qo'llashni o'z ichiga oladi: 1) Muxtoriyat, 2)Erkalashmaslik, 3)xayrixohlik 4)adolat

Tibbiyot deontologiyasi – tibbiyot xodimlarining kasbga aloqador etikasi, dori-darmon, umuman davoning taʼsirini oshirishga qaratilgan xulq-atvor taomillri. Deontologiya, yaʼni kishining xulqi, odbi haqidagi tushuncha 16-a. ning boshlarida ingliz faylasufi va iqtisodchisi I. Bentam tomonidan taomilga kiritilgan.

Zamonaviy tushunchalarga ko'ra, tibbiy etika quyidagi jihatlarni o'z ichiga oladi. Ilmiy - tibbiyot fanining tibbiy xodimlar faoliyatining axloqiy va axloqiy jihatlarini o'rganadigan bo'limi; Amaliy - tibbiy amaliyot sohasi, uning vazifalari kasbiy etika me'yorlari va qoidalarinishakllantirish va qo'llashdir 

Axloqiy tibbiyotning tarixiy modellari: 1. Gippokrat modeli ("zarar qilma")

2. Paracelsus modeli ("yaxshilik qiling")

3. Deontologik model ("burchga hurmat" tamoyili)

4. Bioetika ("inson huquqlari va qadr -qimmatini hurmat qilish" tamoyili)

Eng qadimiy tibbiy va axloqiy hujjatlardan biri Gippokrat qasamyodidir. Bu qasam tibbiyot xudosi Asclepius bo'lgan mashhur Asclepias maktabining bitiruvchilari tomonidan berilgan. Uning eng mashhur bitiruvchisi mashhur Gippokrat Buyuk Kos edi.