Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

NEYRONLARNING O‘ZARO TA’SIRI

TTa naning informatsion tizimi neyronlar deb ataladigan bir –biri bilan bog‘langan millionlab hujayralardan iborat. Fikrlar va harakatlar, xotira va kayfiyatga baho berish uchun biz avvalambor neyronlar qanday harakat qilishini va ularning o‘zaro ta’sirini tushunishimiz kerak.

Bizning har birimiz – kichik tizimlardan iborat yaxlit bir tizim bo‘lib, bu kichik tizimlar yanada kichikroq tizimchalardan iborat. Hujayralar maxsus tarzda tana organlarini shakllantirish uchun tashkillashtiriladi:oshqozon, yurak, miya. Ular mos ravishda murakkabroq bo‘lgan ovqat hazm qilish, qon aylanish va ma’lumotlarni qayta ishlash tizimlarini shakllantiradi va yanada kattaroq tizimning qismlarini tashkil qiladi. Bu esa oilaning, insonlar hamjamiyatining va millatning tarkibiy qismiga o‘xshaydi. Inson xulqini chuqurroq tushunish uchun biz biologik, psixologik va ijtimoiy tizimlar qanday ishlashini va o‘zaro bir-biriga ta’sir ko‘rsatishini bilishimiz kerak. Biz – bioijtimoiy tizimlarmiz.

Olimlar uchun odamlar va hayvonlarning ma’lumotlar tizimlarining ishlashida umumiy o‘xshashliklarning ko‘pligi omad bo‘ldi. Bu o‘xshashlik shunchalik kattaki, siz odam miyasining unchalik katta bo‘lmagan namunasini maymunning miya to‘qimalaridan ajrata olmaysiz. Bunday o‘xshashliklar olimlarga nisbatan soddaroq jonivorlarni, masalan kalьmarning neyron tizimlari ishini kuzatgan holda, hamda inson miya tuzilishini tushunish va o‘rganish imkonini beradi. Odam miyasi albatta murakkabroq tuzilishga ega, ammo hayvonlarning miyasi qanday prinsiplar bo‘yicha ishlasa, u ham shu prinsiplar bo‘yicha ishlaydi.