Toshkent tibbiyot akademiyasi tibbiy pedagogika fakulteti

D iqqat hajmi

Diqqatingiz hajmini o‘rganish, odatda, berilgan elementlarning sonini tahlil qilish yo‘li bilan amalga oshiriladi (raqamlar, harflar va. x.), bu esa subyektga ma’umotlarni aniq qabul qilish imkonini beradi. Buning uchun, subyekt ko‘zini bir mavzudan ikkinchisiga o‘zgartirgan rag‘batlantirishlarning sonini juda tez aniqlab beradigan qurilmadan foydalanish kerak. Bu sizga bir vaqtning o‘zida aniqlash mumkin bo‘lgan ob’ektlar sonini o‘lchash imkonini beradi.

Diqqatning o‘zgaruvchanligi

Ko‘pchilik mualliflar diqqat tarqaliщi, aslida, uning teskari tomoni, deb hisoblaydilar, o‘zgaruvchanlik yoki refokusning yashirin tarzda bir holatdan ikkinchi holatga o‘tishini nazarda tutadilar. Kommunikatsiya bir ob’ektning boshqasiga ongli va mazmunli harakatini bildiradi.

Umuman olganda diqqatning o‘zgarishi murakkab vaziyatlarda bir obyektdan ikkinchisiga diqqat qilinishiga imkon beradi. Diqqatning o‘zgaruvchanligi hammada har xil va u bir qancha talablarni o‘z ichiga oladi (birinchi navbatda, avvalgi va keyingi subyektning faoliyati va ularning har biri bilan bog‘liq o‘rtasidagi munosabatlarni hisoblash) agarda holat qiziqarli bo‘lsa, u oson kechadi va aksincha bo‘lsa qiyin. Diqqat o‘zgaruvchanligi uning yaxshi o‘zlashtirilgan sifatiga bog‘liq.

Shu bilan birga, ba’zi psixologlar o‘zgaruvchan diqqat bir obyektdan boshqa obyektga o‘tganida subyektda illyuziya hosil qilib bir vaqtning o‘zida bir nechta obyektga diqqat qilish holatini yaratganda bu holatni rostan ham bo‘lishi mumkin deb hisoblaydilar: Rim hukmdori Yuliyssezar bir vaqtning o‘zida bir necha ishni qilish imkoniga ega bo‘lgan: bular ko‘rish, yozish, eshitish va buyruq berish. U shunchaki diqqatni o‘zgartirish imkoniga ega bo‘lgan. Lekin bu zamondoshlarida katta ta’surot qoldirgan.

Fiziologik nuqtai nazardan, diqqat-bosh miya nerv faoliyatining aniq vaqtdagi aniq optimal qo’zg’aluvchanligi xolatidagi qismi bo’lib qolgan qismlari esa past darajadagi qo’zg’aluvchanlikdir.