Toshkent tibbiyot akademiyasi "tasdiqlayman"

 

 

 

 

 

 

 

---

 

17 

 

A’zolar tizimi bo’yicha t ekshiruv 

I  Nafas a’zolari tizimi 

   Nafas olish tizimi faoliyatiga oid shikoyatlar  

  Nafas olish tizimini ko’zdan kechirish ma’lumotlari- yuqori nafas olish yo`larining xolati: 

1. Burun:  nafas olish vaqtida burun qanotlarining ishtiroki, nafasning burun orqali  ravonligi. 

2. Paypaslashda va urib ko`rilganda burun qafaslari soxasida   og`riq borligi. 

3. Tovushning xirillashi, manqalik. 

 

 Ko`krak qafasini ko’zdan kechirish va tekshirish. 

1.  Ko`krak  qavasi  shakli:  gavdasi  konstitutsiyasiga  mutanosib  shaklda,  patalogik  shaklda 

(bochkasimon,   paralitik,   rahitik,  voronkasimon, “tovuq ko’kragi”, “kosib ko’kragi”, emfizematoz), 

epigastral burchak xarakteristikasi. Ko`krak qavasi deformatsiyalari. 

2.  Ko’krak  qafasining  xarakat  assimetriyasi:  turli  qismlarining  bo`rtib      chiqganligi  va  bir 

qismini xarakatda orqada qolishi. 

3.  Qo`vurg`alar  oralig`ining  kengligi.  Qo`vurg`alarning  yo’nalishi  (odatiy,  vertical  yoki 

gorizantalga moyil.)  

4. Kuraklarni xolati: oralig`ining zichligi, ularning nafas xarakatida orqada qolishi (qanotsimon 

kuraklar), simmetrikligi. 

5. Nafasning turi: ko`krak, qorin, aralash. 

6.  Nafas  olishning  tezligi  va  chuqurligi:  yuzaki,  chuqur,  ritmik,  ritmik      emas  (Cheyn-Stoks, 

Kussmaul, Biott) 

7. Minutiga nafas soni: nafas olish va chiqarishning nisbati.  

8. Nafas olishda ko`krak qafasining xarakati: bir tekisda,  yoki ko`krak qafasning ikki tomonini 

bir-biridan orqada qolishi. 

         Ko`krak qafasini paypaslash (palpatsiyasi) 

9. Paypaslashda ko`krak qafasining og`riqli nuqtalari mavjudligi;  

                 a) O`griq bir joyda yoki  tarqalgan. 

                 b) Trapetsiyasimon muskular soxasida; 

                 v) Qovurg`alar va ko`krak muskullari og’rishi; 

                 g) Qovurg`alar oralig`i nervlar chiqish nuqtasida; 

10. Ko`krak qafasining rezistentligi: meyorida, ortgan. 

11.  Ovoz  titirashini  aniqlash:  ko`krak  qafasini  barcha  soxalarida  bir  xil-ozgarmagan,  ayrim 

joylarda kuchaygan yoki susaygan. 

12. Palpatsiyada plevraning ishqalanishi sezilishi (joyi). 

---

 

18 

 

O`pka perkussiyasi. 

1.  Taqqoslama  perkussiyaning  natijalari:  o’pka  sirtidagi  perkutor  tovush,  perkutor  tovushning   

ko`krak qafasining xar hil nuqtalardagi xususiyati. 

2. Topografik perkussiyaning natijalari (avval ko`krak qafasining o`ng, so’ngra chap qismining 

xamma nuqtalarda amalga    oshiriladi):  

O`pkaning quyi chegaralari 

Chiziqlar 

O`ng o`pka  

Chap o`pka 

To’sh oldi chizig’i bo’yicha 

VI qovurg’a qirrasi- 

          ------------- 

O’rta o’mrov chizig’i bo’yicha 

VI qovurg’a oralig’i 

         -------------- 

Qo`ltiq 

oldingi 

chizig’I 

bo’yicha 

VII qovurg’a oralig’i 

          ------------- 

Qo`ltiq    osti  o’rta    chizig’i 

bo’yicha 

VIII qovurg’a oralig’i 

VIII qovurg’a oralig’i 

Qo`ltiq orqa chizig’i bo’yicha 

IX qovurg’a oralig’i 

IX qovurg’a oralig’i 

Kurak chizig’i bo’yicha 

X qovurg’a oralig’i 

X qovurg’a oralig’i 

Umurtqa 

yoni 

chizig’i 

bo’yicha 

XI qovurg’a oralig’i 

XI qovurg’a oralig’i 

 

 

 O`pka cho`qqisining o’ng va chap tomondan, oldi va orqa tomondan balandligi aniqlanadi. 

  

  O`pkaning quyi chetlarining xarakati (chiziqlar bo’yicha o’ng va chap tomondan): 

 

Topografik chiziqlar 

O`pkaning quyi chetlarining xarakati (santimetrda) 

O`ng o`pka  

Chap o`pka 

Nafas 

olishda 

Nafas 

chiqarishda 

Jami 

Nafas 

olishda 

Nafas 

chiqarishda 

Jami 

O’mrov 

o`rta 

chizig’i   

bo’yicha 

2-3 

2-3 

4-6 

- 

- 

- 

Qo`ltiq  osti  o’rta    chizig’i 

bo’yicha 

3-4 

3-4 

6-8 

3-4 

3-4 

6-8 

Kurak chizig’i bo’yicha 

2-3 

2-3 

4-6 

2-3 

2-3 

4-6 

 

---

 

19 

v) Krening maydoni o’lchamlari (o’ng va chap tomondan). 

 

O`pkani eshitish (Auskultatsiya) 

1.  O`pkaning  xamma  yuzasi  ustidagi  (topografik  chiziqlar  bo’yicha  o’ng  va  chap  tomondan) 

nafas olish shovqinlarining    xarakteri. 

2. Qo’shimcha nafas olish shovqinlari: ularning joylashishi va xususiyatlari, xirillashlar mavjud 

bo’lsa  ularning  to’liq  tavsifi,  balg`amli  yo`talishning  xirillashlarni  auskultativ  xususiyatlarini 

o’zgartirishi.   

3. Bronxofoniya ma’lumotlari (topografik chiziqlar bo’yicha o’ng va chap tomondan)