Toshkent Tibbiyot Akademiyasi simulyatsion o’qitish kafedrasi Mavzu: Nafas yo`llarida yot tana. Kasalxonagacha tez tibbiy yordam ko`rsatish algoritmi

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi simulyatsion o’qitish kafedrasi

Mavzu: Nafas yo`llarida yot tana. Kasalxonagacha tez tibbiy yordam ko`rsatish algoritmi

Bajardi: 1-davolash ishi fakulteti 312-”c”guruh talabasi Iskandarov Nurislom

Nafas yoʻllariga yot jism tushish sabablari

Nafas yoʻllariga yot jism tushish sabablari

• Bunday vaziyat koʻpincha bolalarda kuzatiladi. Bu albatta bolakaylar tabiatining oʻziga xosligiga bogʻliq – ular ovqatlanish vaqtida oʻyin oʻynashga beriluvchan, gapirishga harakat qiladi, yoʻtal yoki aksa urishlari mumkin. Bundan tashqari bolakaylar tashqi atrof jismlarni oʻrganishda ularning taʼmini, mazasini bilish orqali harakat qiladilar, kichik oʻlchamdagi jismlar tasodifan nafas yoʻllariga oʻtib ketishi mumkin. Bolalar ogʻiz boʻshligʻi va himoya reflekslarining toʻliq shakllanmaganligi tufayli bolalarda yot jism tushish ehtimoli yuqori hisoblanadi.
• Katta yoshdagi odamlar esa ovqatlanish vaqtida haddan ortiq koʻp taom isteʼmol qilishlari yoki suhbat qurishlari natijasida nafas yoʻllariga yot jism tushish mumkin. Bundan tashqari katta yoshdagilar spirtli ichimliklar isteʼmol qilgan vaqtda nerv tizimi himoya reflekslari susayadi, natijada yot jism nafas yoʻllariga oʻtish ehtimoli ortadi.

Nafas yoʻllarida yot jism turib qolganda kuzatiladigan simptomlar

Nafas yoʻllarida yot jism turib qolganda kuzatiladigan simptomlar

• Ushbu patologiyaning oʻziga xosligi shundaki, yot jism koʻpincha ovqatlanish vaqtida nafas yoʻllariga oʻtib keladi. Nafas yoʻllarida yot jism turib qolganda kuzatiladigan belgilar 3 bosqichda yuzaga chiqadi:
• Boshlangʻich bosqich. Toʻsatdan yuzaga keluvchi kuchli yoʻtal, koʻz yoshlanishi, yuz terisi qizarishi;
• Belgilar kuchayish bosqichi. Yoʻtal yanada kuchli namoyon boʻladi, nafas olish deyarli roʻy bermaydi, ammo bemor nafas harakatlarini bajaradi, ogʻiz atrofida koʻkarish kuzatiladi;
• Oxirgi bosqich. Nafas olish butkul toʻxtaydi, bemor hushini yoʻqotadi, qisqa vaqt ichida yurak ish faoliyati toʻxtaydi, klinik oʻlim holati kelib chiqadi.

Nafas yoʻllariga yot jism tushganda birinchi yordam koʻrsatish

Nafas yoʻllariga yot jism tushganda birinchi yordam koʻrsatish

Nafas yoʻllariga yot jism tushganligini bilgan odam birinchi yordam koʻrsatishda har bir soniyadan unumli foydalanadi. Chunki patologik holat qisqa muddat ichida yuzaga chiqadi va birinchi yordam koʻrsatish sifati bemor hayoti bilan baholanadi.

• Birinchi yordam koʻrsatish algoritmi quyidagicha:
• Bemorga “nima boʻldi?” savolini bering. Albatta siz bunday holatda ahmoqona koʻrinishingiz mumkin, ammo aynan shu savol yordamida bemor nafas olyaptimi yoki yoʻqmi, bilib olishingiz mumkin. Aynan, mana shu holat orqali keyingi taktikangizni belgilab olasiz.
• Agar bemor umuman nafas olmayotgan boʻlsa unga “kuchliroq yoʻtal, yana yoʻtal, qani boʻlaqol” degan buyruqni bering – yaʼni bemorni hushini yoʻqotmaslik uchun, uni stimmulash uchun har qanday soʻz bilan himoya reflekslarini “uygʻoting”. Koʻpincha mana shu chora tadbirlar yordamida kichik oʻlchamdagi yot jismlar nafas yoʻllaridan chiqib ketish uchun yetarli boʻladi.
• Agar yot jism 30 soniya davomida chiqib ketmasa yoki bemor xuruj boshlangan vaqtning oʻzida nafas olmaganligini sezsangiz Geymlix usulini qoʻllash kerak boʻladi.

Safarning uchlama usuli

1. Boshni ensa-bo‘yin bo‘g‘imidan orqaga yozish. Bir qo‘l kafti bilan bemorning peshonasiga bosib, boshni maksimal orqaga qayiring, ikkinchi qo‘l bilan bo‘ynini pastidan ko‘taring. Esda tuting! Umurtqaning bo‘yin qismi shikasti boshni orqaga qayirishga harshi ko‘rsatmadir (orqa miya shikasti ehtimoli borligi uchun).

2. Pastki jag‘ni oldinga va yuqoriga ko‘tarish jag‘ pastidan yoki burchaklardan ushlab bajariladi. Jag‘ni ko‘tarilganda yuqori va pastki tishlar bir xil tekislikda bo‘lishi kerak.

3. Og‘izni ochish. Nafas yo‘larida yot jism yo‘qligiga ishonch hosil qiling. Agar shubha tug‘ilsa, og‘iz halqum bo‘shlig‘i so‘rg‘ichda tozalanadi, yot jism bo‘lsa, barmoqlar bilan chiqarib tashlashga urinib ko‘riladi (ko‘rsatkich barmoqni halqumga, til asosigacha tiqib, ilmoqqa o‘xshatib yoki ko‘rsatkich va o‘rta barmoqlarni tiqib pinsetga o‘xshatib yot jismni chiqarib tashlashga urinib ko‘riladi.

Vaziyatli masala.

Bemor S. 36 yoshda bazmda ovqatlanish jarayonida to’satdan