Toshkent tibbiyot akademiyasi Normal va Patologik fiziologiya kafedrasi

Termoregulyatsiya issikliq hosil boʻlishining kuchayishi (pasayishi) yoki issiqlikni berish surʼatining oʻzgarishi hisobiga amalga oshadi. Issiklik ishlab chiqarilishi, asosan, muskullarning ishlashiga qarab oʻzgaradi. Sovuq vaqtida bir joyda tinch turganda qaltirash T.ga misol boʻla oladi. Bunda hech qanday ish bajarilmaganligi uchun butun energiya issiqlikka aylanadi. Kishi sovuqda qaltiraganda issiklik hosil boʻlishi 3 baravar koʻpayishi mumkin. Organizmdan issiklik nurlanishi, issiqlik oʻtishi (tevarakatrofdagi jismlarga tegilganda issiqlik berilishi), teri va oʻpkadan suvning bugʻlanishi va terlash orqali issiqlik chiqadi.

• Termoregulyatsiya issikliq hosil boʻlishining kuchayishi (pasayishi) yoki issiqlikni berish surʼatining oʻzgarishi hisobiga amalga oshadi. Issiklik ishlab chiqarilishi, asosan, muskullarning ishlashiga qarab oʻzgaradi. Sovuq vaqtida bir joyda tinch turganda qaltirash T.ga misol boʻla oladi. Bunda hech qanday ish bajarilmaganligi uchun butun energiya issiqlikka aylanadi. Kishi sovuqda qaltiraganda issiklik hosil boʻlishi 3 baravar koʻpayishi mumkin. Organizmdan issiklik nurlanishi, issiqlik oʻtishi (tevarakatrofdagi jismlarga tegilganda issiqlik berilishi), teri va oʻpkadan suvning bugʻlanishi va terlash orqali issiqlik chiqadi.

Odamning normal hayot faoliyati bir necha gradus doirasida kechishi mumkin. Gavda xaroratining 36° dan past boʻlishi ham, 40—4G dan yuqori boʻlishi ham organizm uchun xatarlidir.

• Odamning normal hayot faoliyati bir necha gradus doirasida kechishi mumkin. Gavda xaroratining 36° dan past boʻlishi ham, 40—4G dan yuqori boʻlishi ham organizm uchun xatarlidir.
• Issiqlik gʻosil boʻlishi bilan uning ajratilishi urtasidagi zarur balans markaziy nerv sistemasi yordamida boshqarib turiladi.
• T. markazlari gavda trasining doimiyligini saqlab turuvchi juda koʻp va murakkab jarayonlarning borishi hamda koordinatsiyasini taʼminlaydi. T. jarayonida markaziy nerv sistemasining nazoratida endokrin sistema katta rol oʻynaydi. Jumladan, kalqonsimon bez gormonlari moddalar almashinuvining jadalligini, binobarin issiklik hosil boʻlishini kuchaytiradi, buyrak usti bezi gormonlari oksidlanish jarayonlarini kuchaytiradi va teri tomirlarini qisqartirib, issiklik ajratilishini kamaytiradi.
• Odam termoregulyator mexanizmlariga ongli ravishda yordam berib, ular ishini osonlashtirish maqsadida mavjud obhavoga moye keladigan kiyimbosh tanlay olish kerak. Bu hayotga endi kelgan, hali T. mexanizmlari takomillashmagan bolalar uchun nihoyatda muhim. Bola organizmining haddan tashqari sovqotishi yoki qizib ketishi katta yoshdagi kishilarga taʼsir etmaydigan tashqi muhit tralarida ham sodir boʻlishi mumkin.