Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

barqaror, tezkor, uzuluksiz, yashirin
bo‟lishi 
va u shunday amalga oshiriladiki, bunda markazlashuvning zarur darajasi, 
bo‟ysunuvchilarga vazifani bajarish usullarini aniqlashda tashabbuskorlik 
ko‟rsatish uchun vaqtning taqdim qilinishiga monand kelishi kerak bo‟ladi.
1.4.1. Boshqaruv punktlari va a‟zolari. 
Batalyon, 
vzvodning 
(batalyon, 
vzvod 
taktik 
guruhining) 
qo‟mondonlik-kuzatuv punkti (QKP) - 
bu texnik vositalar bilan jihozlangan va 
aslahalangan joy bo‟lib, undan bo‟linmalarni janga (harakatga) tayyorgarlik 
vaqtida va jang (harakatlar) mobaynida boshqariladi. Qo‟mondonlik-kuzatuv 
punkti tez harakatlanadigan, ishonchli aloqa vositalariga ega va bo‟linmalarni 
vaziyatning har qanday sharoitlarida, hox joyda bo‟lsin, hox harakat chog‟ida 
boshqara oladigan bo‟lishi kerak.
Qo‟mondonlik - kuzatuv punkti shunday joyda jihozlanishi kerakki, u 
yerdan joyni, dushmanni, o‟z qo‟shinlari va qo‟shnilarning harakatini kuzatishni, 
hamda o‟z bo‟linmalarini uzluksiz boshqarish ta‟minlanishi kerak. Qo‟mondonlik-
kuzatuv punkti jangovar tartibda hech bir jihatdan ajralib turmasligi kerak, uning 
joylashuvi uchun joyning va mahalliy narsalarning himoyalash va niqoblash 
hususiyatlaridan mohirona foydalanish zarur. 
Batalyon, vzvod (batalyon, vzvod taktik guruhi) qo‟mondonlik - kuzatuv 
punktida batalyon, vzvod (batalyon, vzvod taktik guruhi) komandiri, uning 
o‟rinbosarlari (qurol-aslaha va ichkari bo‟yicha o‟rinbosarlari istisno), shtab 
boshlig‟ining o‟rinbosari - shtab vzvodining komandiri, kimyo - yo‟riqchisi, mirza-
operator, minamyot batareyasining komandiri katta hisoblovchisi bilan birga, o‟t 
ochib quvvatlash vzvodining komandiri katta radiotelefonchi bilan birga 
(vzvodning o‟t ochib quvvatlash guruhi komandiri), aloqa guruhi komandiri – 
batalyon aloqasi boshlig‟i, shuningdek biriktirilgan va quvvatlovchi 
bo‟linmalarning komandirlari joylashadilar va ishlaydilar. Brigadaning birinchi 
eshelonidagi (alohida o‟nalishda harakatlanayotgan) batalyon (batalyon taktik 
guruhi) da qoidaga ko‟ra aviatsiya yo‟naltiruvchisinig boshqaruv pukti yoyiladi.

---

40 
Batalyonning (batalyon taktik guruhining) QKP da, bulardan tashqari shtab 
va bo‟linma ofitserlaridan, yoki yaxshi tayyorgarlikka ega bo‟lgan serjantlardan 
navbatchi, hamda aloqa guruhi serjantlaridan navbatchi aloqachi tayinlanadi. 
Vzvodning (vzvod taktik guruhining) qo‟mondonlik - kuzatuv punktida 
odatda quyidagilar ishlaydilar: vzvod (vzvod taktik guruhi) komandiri, uning 
tarbiyaviy ishlar bo‟yicha o‟rinbosari, o‟t bilan quvvatlash guruhi komandiri, 
vzvod katta texnigi, vzvod komandirining moddiy texnik ta‟minoti bo‟yicha 
yordamchisi, vzvod tibbiy yo‟riqchisi, shuningdek biriktirilgan va quvvatlovchi 
bo‟linmalarning komandirlari. Bundan tashqari vzvodning (vzvod taktik 
guruhining) qo‟mondonlik - kuzatuv punktida kuzatuvchi joylashadi. 
Bo‟linmalarni jang vaqtida boshqarish uchun zarurat yuzasidan batalyon 
(batalyon taktik guruhi) komandiri bo‟ysunuvchi bo‟linmalarining jangovar 
tartiblariga yurib borishi mumkin, buning uchun qo‟mondonlik - kuzatuv 
punktidan zirhli boshqaruv mashinasi ajratiladi va unda komandir bilan birgalikda
shtab boshlig‟ining o‟rinbosari - shtab vzvodining komandiri, minamyot 
batareyasining komandiri, o‟t ochib quvvatlash vzvodining va biriktirilgan 
artilleriya bo‟linmasining komandirlari (artileriya tuzatish kirituvchisi), shuningdek 
aviatsiya yo‟naltiruvchisi joylashadi va ishlaydilar. 
Batalyonning (batalyon taktik guruhining) qo‟mondonlik - kuzatuv 
punktini ko‟chirish faqat katta boshliqning (yuqori turuvchi shtabning) ruxsati 
bilan amalga oshiriladi va bu tezda, yashirin ravishda, hamda tartib bilan bajariladi. 
Batalyonning (batalyon taktik guruhining) qo‟mondonlik - kuzatuv punktini 
ko‟chirish vaqt bo‟yicha, jangovar vazifani bajarish chog‟idagi jangning muhim 
lahzalariga to‟g‟ri kelmasligi kerak.