Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Predmetlar 
O„lchovi, m 
Balandligi 
Uzunligi 
Kengligi 
Tank 
2-2,5 
6-7 
3-3,5 
Bronetransporter 
2 
5-6 
2-2,4 
Mototsikl 
1 
2 
1,2 
Yuk avtomobili 
2-2,5 
5-6 
2-3,5 
Passajirlar vagoni 
4 
20 
3 
Temir yo„l sisternasi 
3 
9 
2,8 
Aloqa simyog„ochi 
5-7 
- 
- 
Odam (o„rta bo„yli) 
1,7 
- 
- 
 
Eshitish qobiliyati bo„yicha masofa aniqlash.
Mashq qilingan eshitish qobiliyati kechasi masofani yaxshi aniqlash 
garovidir. Alohida tovushlar kunduzi ko„p tovushlar orasida g„ark bo„lib ketadi, 
kechasi esa yaxshi sharoitda aniq eshitiladi. Bu usuldan unumli foydalanish 
eshitish uchun joy tanlashga bog„liq. U quyidagicha: quloqqa shamol kirmaslik, 
atrofdagi predmetlardan tovush manbalarini tozalash (xashak, quruq butalar 
shoxi va boshqalar).
1. Yorug„lik va tovush tezligi orqali masofani aniqlash. 
Tovush havoda soniyasiga 330 metr tezlikda tarqaladi, taxminan 3 (uch) 
soniyada 1(bir) km tarqaladi, yorug„lik esa soatiga 300 000 km tezlikda 
tarqaladi. Shunday qilib, agar ma‟lum bir uzoqlikda portlash yuz bersa, shu 
joygacha bo„lgan masofa qiymati, portlash ko„ringan vaqtdan to uning ovozi 
eshitilgan vaqt orasidagi farqi olinadi.
Masalan
:kuzatuvchi portlash ovozini 11 soniyadan so„ng eshitdi. Portlash 
joyigacha bo„lgan masofa: