Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

3-5 km
ni, kuchaytirilgan jangovar 
(tankchi) guruhlar o„rtasidagi ochiq joylar esa 
1-3 km
ni tashkil etishi mumkin.
Avtonomlik va taktik mustaqillikni ta'minlash maqsadida artilleriyaning katta 
qismi vzvod va jangovar (tankchi) guruhlar ixtiyoriga beriladi, Motoo‟qchi 
batalyon komandirining bo„ysunuvida qolgan artilleriya vositalari esa to„satdan 
yuzaga kelib qoluvchi o„t ochishga oid vazifalarni hal qilish, shuningdek, 

---

98 
bo„ysunuvchi bo„linmalarga qo„shimcha berilgan artilleriyaning o„t ochish amalini 
kuchaytirish uchun qo„llaniladi.
Vaziyat sharoitlaridan kelib chiqqan holda motoo‟qchi batalyon rezervining 
tarkibiga kuchaytirilgan motoo„qchi vzvod yoki kuchaytirilgan jangovar (tankchi) 
guruh, vzvod rezervining tarkibiga esa kuchaytirilgan jangovar (tankchi) guruh 
kirishi mumkin.
Mudofaa hududlaridagi (tayanch punktlaridagi) mudofaa pozitsiyalari, tayanch 
punktlari va o„t ochish pozitsiyalari tizimi elementlarining tarkibi va tuzilishi 
quyidagilarga bog„liq bo„ladi: dushmanning tarkibi va ehtimoliy harakatlari; o„z 
bo„linmalarining tarkibi, holati va jangovar imkoniyatlari, shuningdek, tabiiy joy 
tavsifi va mudofaani tayyorlash uchun vaqtning mavjudligi.
Bunda tabiiy joyning (yo„nalishning) muayyan uchastkasida mazkur tizim 
yaxlit mudofaa pozitsiyalaridan (marralaridan) tashkil topadi, boshqacha vaziyat 
sharoitlarida esa u yo„l kesishmalari, suhorish tizimlaridagi o„tish joylari, tor tog„ 
yo„llari (defile) va aholi punktlarida, ularning o„rtasidagi ochiq joylarda 
muhandislik to„siqlari bilan birgalikda o„t ochish marralari va olovli pistirmalarni 
qo„yish joylari jihozlanadigan alohida mudofaa hududlarini (uzellarini) tayyorlash 
yo„li bilan eng muhim yo„nalishlarni qamrab olish tamoyili bo„yicha tuziladi. 
Kommunikatsiyalarni qo„riqlash uchun, qoidaga ko„ra, tarkibi qo„riqlash 
zastavalari va postlaridan tashkil topgan tayanch punktlari tayyorlanadi.
Tarqoq (joyli) mudofaani olib borish vaqtida mudofaa jangining muvaffaqiyati 
ko„p holatlarda yaratilgan o„t ochish tizimining samaradorligiga bog„liq bo„lib, u 
bo„linmalar va o„t ochish amalining manyovridan keng foydalangan hamda minali-
portlovchi to„siqlarni yaratgan holda dushmanga bevosita kontakt (yaqindan) va 
masofaviy 
(uzoqdan) 
shikast 
yetkazishni 
ta'minlashi 
kerak.Alohida 
yo„nalishlardagi o„t ochish vositalari sonining yetarli bo„lmasligini hisobga olib, 
hujum qilayotgan dushman jangovar tartibidagi eng muhim ob'ektlarni tanlash va 
ularni yo„q qilish uchun o„t ochish amalini jamlashdan iborat bo„lgan o„t ochish 
amalining tanlov asosidagi manyovrini oldindan tayyorlashni nazarda tutish kerak.

---

99