Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

Vzvodning jangovar tartibi
bir yoki ikki eshelonli qilib quriladi. 
Tabiiy joy tavsifi, vaziyat sharoitlari va komandirning qaroriga bog„liq holda 
jangovar (tankchi) guruhlar (kuchaytirilgan guruhlar) vzvod tayanch punktida 
uchini orqaga qilib, uchburchak yoki tayanch punktini fronti oldida va 
qanotlaridagi o„t ochish tizimining eng yaxshi tashkillashtirilishini ta'minlaydigan 
boshqa bir shaklda joylashishi mumkin.
Motoo„qchi vzvodining o„t ochib madad berish guruhi, qoidaga ko„ra, seksiya 
yoki raschetlarga ajralib harakat qilib, bunda granatomyot seksiyasi, odatda, vzvod 
komandirining bo„ysunuvida, pulemyot seksiyasi esa birinchi eshelon guruhini 
kuchaytirish uchun raschetlarga ajratilib taqsimlanadi.
Motoo‟qchi batalyon taktik guruhi tarkibiga kiradigan tankchi (motoo„qchi) 
bo„linmalar, odatda, shakllantirilayotgan vzvod taktik guruhlari tarkibiga 
o„tkaziladi va ularning tayanch punktlaridagi mudofaani egallaydi. Piyodalar 
jangovar mashinalaridagi tankchi va motoo„qchi bo„linmalar, bundan tashqari, 
olovli pistirmalardagi harakatlar uchun qo„llanilishi mumkin.
Vzvod taktik guruhiga qo„shimcha berilgan boshqa qo„shin turlari va maxsus 
qo„shinlarning bo„linmalari komandirining qarori bilan qanday maqsadlar uchun 
mo„ljallanganligiga ko„ra jangovar tartib elementlari o„rtasida taqsimlanadi.

---

59 
 

---

60 
Motoo„qchi vzvodlarning avtomobillari moddiy-texnik ta'minot (MTT) guruhi 
bo„linmalari bilan birga motoo‟qchi batalyoni ikkinchi eshelonining (rezervining) 
orqasida joylashadi.
Motoo‟qchi batalyon (vzvod) jangovar tartibining tarkibiga vaziyatdan kelib 
chiqqan holda zirhli guruh va olovli pistirmalar kirishi mumkin.
Motoo‟qchi batalyon (vzvod) zirhli guruhi nisbatan eng xavfli 
yo„nalishlardagi mudofaa faolligini oshirish va o„z vaqtida uning turg„unligini 
kuchaytirish, dushmanning olovli zarbalari natijasida yuzaga kelgan yoriqlarni 
bekitish hamda shiddatli, manyovrchan harakatlar va samarali tarzda o„t ochib 
dushmanga shikast yetkazishni, shuningdek, tanklar, piyodalar jangovar 
mashinalari va zirhli transportyorlarning jangovar imkoniyatlaridan yanada 
to„liqroq foydalanishni talab qiladigan boshqa vazifalarni hal etish maqsadlarida 
yaratiladi. Uning tarkibiga asosiy sa'yi-harakatlar jamlangan yo„nalishlardan 
boshqa yo„nalishlarda mudofaalanayotgan birinchi va ikkinchi eshelon 
bo„linmalaridan ajratilgan bir nechta tank, piyodalar jangovar mashinasi yoki 
zirhli transportyorlar (odatda desantsiz) kirishi mumkin (vzvodda – o„t ochib 
madad berish guruhining piyodalar jangovar mashinalari ham kirishi mumkin).
Zirhli guruh tarkibidagi mudofaani egallash bilan boradigan harakatlar uchun 
mo„ljallangan tanklar va piyodalar jangovar mashinalari (zirhli transportyorlar) 
avval boshida o„z bo„linmalarining tayanch punktlarida joylashishlari va jangga 
tayyorgarlik ko„rishlari mumkin. So„ngra, belgilangan vaqtda ular mustahkam 
himoya va ishonchli niqoblanish xususiyatlariga ega hududda (jarliklar, 
balandliklarning orqa tomonidagi yonbag„irlar, quyuq butazorlar (to„qaylar) va 
boshqa pana joylarda) jamlanib, puxta niqoblanadilar va zirhli guruh oldiga 
qo„yilgan vazifalarni bajarish yoki o„z guruhlarining tayanch punktlarida 
mudofaani egallashga tayyorlanadilar.
Zirhli guruhning komandiri etib quyidagilar tayinlanishi mumkin: motoo‟qchi 
batalyonda – ikkinchi eshelondagi vzvod jangovar (tankchi) guruhlaridan birining 
komandiri, vzvodda esa – vzvod komandirining o„rinbosari yoki o„t ochib madad 
berish guruhining komandiri.

---

61 
Olovli pistirma daf'atan uyushtiriladigan to„g„ridan-to„g„ri nishonga olib o„t 
ochish, yaqin masofadan o„qqa tutish, shuningdek, minali-portlovchi to„siqlarni 
qo„llash bilan dushmanga maksimal darajada shikast yetkazish maqsadida 
qo„yiladi.
Olovli pistirmaga ognemyot raschetlari va sapyorlar bilan kuchaytirilgan 
jangovar (tankchi) guruh (kichik guruh, tank) ajratilishi mumkin.
Olovli pistirmaga ajratilgan bo„linma tayinlangan pozitsiyani avvaldan 
egallaydi va puxta niqoblanadi. Olovli pistirmaning pozitsiyalari, odatda, mudofaa 
hududining (tayanch 
punktining) tank 
hujumi 
xavfi 
mavjud bo„lgan 
yo„nalishlarida, shuningdek, ularning oraliqlari yoki qanotlardan tanlanadi.
Balandliklar orqa tomonidagi yonbag„irlar, tabiiy joy qatlari, aholi 
punktlarining chekkalari, daraxtzorlar (yosh daraxtzorlar) chekkasi va butazorlar 
olovli pistirmaning pozitsiyasi uchun eng qulay joylar hisoblanadi.