Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi harbiy-tibbiyot fakulteti

 
 
 

---

380 
5. Masofalarni o‟lchash 
Mahalliy buyumlardan foydalanish:
-dushmanning erga oid ishlarini yaxshiroq eshitish uchun razvedkachi 
erga qo„yilgan quruqtaxtaga yoki erga qoqqan quruq xodaga qulog„ini bosadi u 
tovushlarni yig„ish xizmatini bajaradi; 
-tibbiyotda ishlatadigan stetoskop yoki qo„lbola suvli stetoskop yasab 
qo„llash mumkin, uni yasash uchun yupqa devorli butilkaning (flyaga) 
bo„g„zigacha suv to„ldirib probkasini teshib yopiladi, teshilgan probkaga oynali 
trubka qo„yilib ustiga rezinali trubka kiydiriladi, rezinali trubkaning uchini 
qulog„ga tiqiladi. Butilkani to suvigacha erga ko„miladi. Asbobning 
sezuvchanligini tekshirish uchun 4-metr uzoqroqdan erni barmoq bilan uriladi-
rezinali trubka orqali berilgan zarba yaqqol eshitilishi kerak.
Aytaylik, bizdan uncha uzoqda bo„lmagan va bizga ko„rinib turgan zavod 
trubasigacha bo„lgan masofani aniqlashimiz kerak. Buning uchun o„ng 
qo„limizni truba yo„nalishida o„zimizdan to„g„riga cho„zishimiz va bosh 
barmog„imizni trubaga to„g„rilashimiz kerak. Chap ko„zimizni yumib, o„ng 
ko„zimiz bilan kuzatgan holda bosh barmog„imiz bilan shu trubani yopamiz. 
Keyin esa barmog„imizni tushirmasdan o„ng ko„zimizni yopib, chap ko„zimiz 
bilan qaraymiz. Shu paytda barmoq go„yoki turgan joyidan surilganday bo„ladi. 
Shu surilgan holatdagi barmoqni joyda biror – bir mahalliy predmetga to„g„ri 
kelishini kuzatamiz (belgilaymiz). Deylik, truba yaqinida joylashgan daraxtga 
to„g„ri keldi. Ko„zda chamalab daraxtdan trubagacha bo„lgan oraliqni 
o„lchashga harakat qilib ko„ramiz, Aytaylik bu oraliq 35 mga teng. 
Demak kuzatuv joyidan zavod trubasigacha bo„lgan masofa bundan 10 
barobar katta bo„ladi, ya‟ni 350 metr.

---

381