Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Gipsli bog‘lam qo‘yish usuli 
Gipsli bog‘lamlar qimirlamaydigan bog‘lamlarga kiradi. Shuning uchun gipsli 
bog‘lamlar, asosan, suyaklar o‘z kapsulasidan chiqqan yoki singandan uzoq vaqt 
oyoq yoki qo‘llarni qimirlamaydigan qilib qo‘yish uchun ishlatiladi (35-rasm). 
Gips – bu kalsiy sulfati bo‘lib, oq kukunsimon shaklda bo‘ladi, u tabiiy gips 
toshlarini 70-140
0
S haroratda qizdirish orqali olinadi. Sifatli gips konsistensiyasi 
bug‘doy uniga o‘xshash, oq rangda, quruq, tarkibida toshlarsiz bo‘lib, kaftga olib 
siqganda bir-biriga yopishmasligi kerak.
35-rasm 
Tibbiyotda ushbu gipsdan davolash maqsadida foydalaniladi. Ko‘pincha 
bo‘g‘im va suyaklarni operatsiya qilgandan keyin, suyaklarning ba’zi kasalliklarida 
va boshqa patologik jarayonlarda ham badanning og‘riq qismi gipslash yo‘li bilan 
qimirlamaydigan qilib qo‘yiladi. Gipsni albatta, quruq joyda saqlash lozim. Gipsli 
bog‘lamlar to‘liq (sirkulyar, gipsli korset va h.k.) va to‘liq bo‘lmagan (gipsli 
langeta) bo‘lishi mumkin. 
Gipsli bog‘lam qo‘yish qoidalari

---

101 
Gipsli bog‘lam qo‘yishdan oldin bog‘lanayotgan oyoq yoki qo‘l qulay holda 
tutilishi kerak. Qo‘yiladigan bog‘lam kamida bir – biriga yaqin turgan bo‘g‘imni, 
sonni bog‘laganda esa 2 yoki 3 ta bo‘g‘inni o‘z ichiga olishi shart, suyaklarning 
tashqariga chiqqan joylariga bog‘lam botmasligi uchun Yumshoq paxta qavat-
qavat qilib qo‘yiladi. Bog‘lam qo‘yishdan oldin mushaklar taranglashishini 
pasaytirish maqsadida bemor yotqiziladi yoki o‘tirgan holatda gipsli bog‘lam 
qo‘yiladi. Bog‘lamni haddan tashqari qattiq yoki bo‘sh bog‘lamaslik kerak. 
Bog‘lamlarni ko‘zdan kechirib turish shart, qon aylanish buzilgan bo‘lsa, o‘sha 
soha ko‘karadi. Shishib ketishi, oyoq-qo‘llar muzlagandek, chumoli Yurgandek 
bo‘lishi yoki anemiya paydo bo‘lishi mumkin. Bog‘lam qo‘yilgan oyoq yoki 
qo‘lning holatini bilish uchun uning holatini ochiq qoldirish tavsiya etiladi.