Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг



Download 12,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet334/411
Sana09.07.2021
Hajmi12,49 Mb.
#113758
1   ...   330   331   332   333   334   335   336   337   ...   411
Bog'liq
ANATOMIYA-MAJMUA

AYRISIMON BEZ 

Ayrisimon  bez  (buqoq  bezi,  timus  –  thymus,  159)  ikki  bo‘lak  (lobus  dexter–

o‘ng  va  lobus  sinister  –  chap  bo‘lak)  dan  tuzilgan  bo‘lib,  biriktiruvchi  to‘qimalar 




 

407 


vositasida  o‘zaro  qo‘shilgan.  Bez  Ko‗krak  qafasining  tepa  qismida  (to‘sh  suyagi 

dastasining  orqa  tomonida)  o‘ng  va  chap  mediastinal  plevra  oralig‗ida  joylashgan. 

Bezning  Yuqori,  o‘tkir  qismi  bo‘yinning  kekirdak  oldi  fassiyasi  oralig‗idan 

(bolalarda  1–1,5  sm)  chiqib  turadi  va  to‘sh-til  osti  hamda  to‘sh-qalqonsimon 

muskullar orqasida joylashadi. Ayrisimon bezning oldingi sirti qavariq holda bo‘lib, 

to‘sh  suyagining  dastasi  va  qisman  tanasining  orqasida  (II–IV  qovurg‗alar  tog‗ay 

sathida)  joylashgan.  Bezning  orqasida  perikardning  Yuqori  qismi,  aorta  va  o‘pka 

stvoli, aorta  ravog‗i va undan tarqaluvchi  yirik  tomirlar,  chap yelka-bosh va  Yuqori 

kavak venalar joylashgan. 

 

Qalqonsimon va ayrisimon bezlar. 



1–lobus pyramidalis; 2–a. thyroidea inferior; 3–aa. thymicae; 4–truncus brachiocephalicus; 5–

a. subclavia; 6–v. cava superior; 7–v. thoracica interna; 8–vv. thymicae; 9–pulmo dexter; 10–a. et v. 

thymicae; 11–thymus; 12–pericardium; 13–ramus pericardiacus; 14–pulmo sinister; 15–aorta; 16–a. 

thymica; 17–a. thoracica interna; 18–v. subclavia; 19–v. brachiocephalica; 20–v. jugularis interna; 

21–trachea;  22–a.  thyroidea  inferior;  23–a.  carotis  communis;  24–glandula  thyroidea;  25–m. 

cricothyroideus; 26–cartilago thyroidea. 

 

Ayrisimon bez tashqaridan Yupqa nozik biriktiruvchi to‘qimadan iborat kapsula 



(capsula  thymi)  bilan  o‘ralgan  bo‘lib,  undan  bez  ichiga  bir  qancha  to‘siqlar  (septa 

interlobulares)  o‘tadi  va  bez  parenximasini  mayda  bo‘lakchalarga  bo‘ladi.  Har  bir 

bo‘lakchaning  tashqi  qismi  po‘stloq  modda  (cortex  thymi)  dan  iborat  bo‘lib,  to‘q 

rangda,  mag‗iz  moddali  (medulla  thymi)  markaziy  qismi  esa  och  rangda. 

Bo‘lakchalarning  asosini  ikki  xil  to‘r  –  epitelial  va  retikulyar  to‘r  hosil  qilishi 

ayrisimon  bezning  farqli  belgilaridan  biridir.  Bu  to‘rda  limfotsitlar  (bu  yerda 

timotsitlar  deb  ham  Yuritiladi)  joylashgan  bo‘lib,  ular  miqdori  po‘stloq  moddada 

mag‗iz  moddaga  nisbatan  birmuncha  ko‘p.  Shuning  uchun  bu  to‘q  rangda.  Bez 

bo‘lakchalarining markazida konsentrik joylashgan yassi epiteliy hujayralar to‘dasi – 

timus  tanachalari  (corpusculum  thymi  yoki  Gassal  tanachalari)  joylashgan. 

Ayrisimon  bez  embrional  taraqqiyotda  asosan  III  jabra  cho‘ntaklaridan  juft  o‘siqlar 

sifatida rivojlanadi. Timus ko‗rtaklari kaudal tomon o‘sib yo‘g‗onlashadi, cho‘ziladi 

va  bir-biri  bilan  yaqinlashadi.  Ko‗rtakning  ingichka,  uzun,  Yuqori  ―ductus 

thymopharyngeus‖  deb  ataluvchi  qismi  asta-sekin  yo‘qolib,  pastki  qismidan 

ayrisimon  bez  rivojlanadi.  Embrional  taraqqiyotning  5-oyida  ayrisimon  bez  bir 

qancha bo‘lakchalardan iborat ekanligini ko‘rish mumkin. 

Bezning  massasi  Yoshga  qarab  o‘zgaradi. Jumladan,  yangi  tug‗ilgan  bolada  12 

g, balog‗atga yetish oldida 30–40 g gacha bo‘ladi. Balog‗atga yetgach, bez asta-sekin 

qayta kichrayib boradi. 25 Yoshda 25–30 g. 60–70 Yoshlarda burishib, 6–15 g bo‘lib 



 

408 


qoladi  va  yog‗  to‘qimasiga  aylanadi,  lekin  tamomila  yo‘q  bo‘lib  ketmay,  mayda 

orolchalar kabi to‘sh suyagining orqasida saqlanib qoladi.  

I n n e r v a t s i y a s i: n. vagus, bo‘yin chigali nervi va truncus sympathicus 

dan. 


Q  o  n  t  o  m  i  r  l  a  r  i:  aa.  thoracica  interna,  truncus  brachiocephalicus  va  a. 

subclavia tarmoqlari. 




Download 12,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   330   331   332   333   334   335   336   337   ...   411




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish