Ma‘lumki chanog‗(pelvis) ni hosil g‗ilishda uchta suyak (ikki Yon va old
tomondan Chanoq suyaklari, orka tomondan dumg‗aza va dum suyagi) g‗atnashadi.
94
Bu suyaklar o‘zaro Bo‗g‗imlar hosil kilib g‗o‘shiladi va Bo‗g‗imlarga alog‗ador yoki
alog‗asi bo‘lmagan boylamlar vositasida mustaxkamlanadi.
1. Dumg‗aza va Chanoq suyaklaridagi g‗ulog‗simon Yuzalarning bir-biri bilan
g‗o‘shilishidan dumg‗aza-Yonbosh Bo‗g‗imi -articulatio sacroilia hosil bo‘ladi
g‗ulog‗simon yassi Yuzalar tolali tog‗ay bilan g‗oplangan bo‘lib, xar jixatdan bir-
biriga moslangan, shu sababli bu Bo‗g‗im yassi Bo‗g‗imlar deb ataladi. Bo‗g‗im
xaltasi kalta va tarang tortilgan, Bo‗g‗im bo‘shlig‗i esa Yuea tor oralig‗dan iborat.
Shuning uchun Bo‗g‗im amfiartroz(chala bo‘gimlar) guruhiga kiradi va erkin xarakat
g‗ila olmaydi.
Articulatio sacroiliaca old tomondan - lig sacroiliaca ventralia orag‗ tomondan
lig. sacroiliaca dorsalia dumg‗aza suyagining oldingi va tashg‗i g‗irrasidan boshlanib,
Yonbosh suyagining ustki va pastki uchlariga yopishadi. Bundan tashg‗ari, dumg‗aza
suyagi bilan Yonbosh suyak g‗ulog‗simon Yuzalarining org‗asidan g‗adir-budur
oralig‗idagi masofani suyaklararo boylam - lig sacroiliaca interossea to‘ldiradi.
2. Old tomondan xam ikki kov suyaklari bir-biri bilan g‗o‘shilib, yarim (chala)
Bo‗g‗im hosil g‗iladi. Symphysis pubisa deb ataladigan bu birlashma Chov
suyaklarning Bo‗g‗im Yuzalari - facies syphysialis o‘rtasida g‗osil bo‘ladi. Bu
Yuzalar bir-biriga takalmaganidan, o‘rtadagi oralikni tog‗ay plastinka - discus inter
pulicus to‘ldirib turadi. Demak, tog‗ay bu yerda ikkala suyakni birlashturadigan
vosita xisoblanadi. Ayollarda g‗alinrok, yerkaklarda Yupkarok bo‘lgan bu tog‗ay
plastinkaning orasida torgina bo‘shlig‗ bor. Bundan tashg‗ari, ustki Chov bo‘lmi -
lig.pubicum superius va pastki Chov ravog‗ining boylami -lig. arcuatum Bo‗g‗imni
mustaxkamlaydi. Chanog‗ni hosil g‗iladigan suyaklar o‘rtasida Bo‗g‗im yoki
birlashmalarga alog‗asi bo‘lmagan bir nechta boylam va pardalar bor. Chov suyagi
bilan g‗uymich suyagining ustki va ostki shoxlari o‘rtasidagi yopiluvchi teshik
(foramen obturatorum) ni fibroz to‘g‗imasidan tuzilgan parda - membrana abturatoria
berkitadi, bu parda yopiluvchi teshikning org‗a va pastki kirgoklaridan boshlanadi va
kov suyagining ustki chexi kirgogiga kelganda ikki varakka ayraladi va shu yeuda
yopiluvchi egat (sulcus obturatorius) ning ikki chetiga yopishadi. Natijada shu
nomdagi kanal canalis obturatorius) hosil bo‘ladi. Beshinchi bel umurtkasining
ko‘ndalang o‘smg‗idan boshlangan lig. iliolumbale Yonbosh suyagi kirrasining orka
g‗ismiga yopishadi. g‗uyidagi ikkita katta va pishig‗ boylamlar Bo‗g‗imlardan
uzokda, chanog‗ suyagi bilan dumg‗aza suyagi o‘rtasida tortilgan. Bo‘lardan biri
ligamentum sacrotiberale - dumg‗aza suyagi tashg‗i chetidan boshlanib, g‗uymich
do‘ngiga yopishadi. Natijada shu boylam bilan katta g‗uymich kemtigi o‘rtasida
teshik - foramen ischiadicum majus hosil bo‘ladi. Ikkinchi boylam dumg‗aza
suyagidan boshlanib chanog‗ suyagidagi g‗uymich teppasiga yopishadi va yo‘l-
yo‘lakay - lig. sacro-tuberale bilan kesishib o‘tadi. Dumg‗aza suyagi bilan dum
suyagi o‘zaro - - lig. sacrococygenum va lig. sacrococygenum dorsale boylamlari
vositasida birlashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: