Тошкент тиббиёт академияси п. Р. Алимходжаева, Н. М. Туйчибаева, А. А. Абдувалиев, М. С. Гильдиева

бош шакли бош айланаси бош индекси
без изменений
акроцефалия, брахицефалия (бош индекси 81,0 (чақалоқлар учун - 83 ва катта), долихоцефалия (бош индекси 55 ва 76 оралиғида (чақалоқлар учун – 78 гача), гидроцефалия, макроцефалия, микроцефалия, платицефалия, пахицефа-лия, плагиоцефалия, скафоцефалия, тригоноцефалия, тепа қисм дўнглиги, бўтиб чиқувчи энча дўнглиги, ясси энса, бош суяги нуқсонлари, скальп нуқсони ва бошқалар.
ЮЗ	ўзгаришсиз
	ясси, овалсимон, узун, думалоқ, квадратсимон, учбурчаксимон, тор, асимметрик, кексаларга хос, гротескли, амимик, “қуш”, “хуштак чалувчи” ва бошқалар.
ПЕШОНА	ўзгаришсиз
	бўртиб чиқувчи, баланд, кенг, тор, нишаб ва бошқалар.
ҚУЛОҚ СУПРАЛАРИ бўйлама катталиги кўндаланг катталиги нуқсон жойлашиши	ўзгаришсиз
	катта, кичкина, деформмацияланган, гипопластик, бўртиб чиқувчи, паст ёки баланд жойлашган, орқароқда жой-лашган, тоғайлари ривожланмаган, гажаклари аномалиялари билан, қарама-қарши гажаклар; юмшоқ қисми ўсиб кетган, юмшоқ қисми катталиги аномалиялари билан, юмшоқ қисмида кертиклар билан, преаурикуляр ўсим-талар билан ва бошқалар.
КЎЗ, ҚОВОҚ, КИПРИК, ҚОШ СОХАСИ кўз ташқи бурчаклари орасидаги масофа кўз ички бурчаклари орасидаги масофа қорачиқлар орасидаги масофа кўз тирқиши, соққаси, қовоқ, киприк, қошлар усти ёйи тавсифи	ўзгаришсиз
	гипер- (орбиталаро айлана индекси 6,8 дан кўп) ва гипотелоризм (орбиталаро айлана индекси 3,8 ва кам), монголоид ёки антимонголоид кўз тирқишлари, экзофтальм, энофтальм, микрофтальм, макрофтальм, криптофтальм, птоз, эктропион, эпикант, телекант, катаракта, хаворанг склера, рангдор парданинг гетерохромияси, корэктопия – қорачиқни силжиши, поликория – бир неча қорачиқ, синофриз, политрихия, дистихиаз, бўртиб чиққан (қалинлашган) қош усти ёйи, кўз ёши оқиши аномалиялари ва бошқалар.
БУРУН бурун узунлиги бурун кенглиги	ўзгаришсиз
	кичик (катта), калта (узун), кенг (тор), эгарсимон, ясси, юқорига кўтарилган, тумшуқсимон, шарсимон, иккига ажралган учли, бурун тешиги қайрилган, қанотларини гипоплазияси билан ва бошқалар.
ФИЛЬТР фильтр узунлиги	ўзгаришсиз
	чуқур (ясси), калта (узун), кенг ва бошқалар.
ЛАБЛАР, ОҒИЗ БЎШЛИҒИ, ТИЛ, ТИШЛАР оғиш кенглиги лаблардаги, оғиз бўшлиғидаги, юмшоқ ва қаттиқ танглайдаги, тилдаги, тишлардаги, прикусдаги ўзгаришлар тавсифи	ўзгаришсиз
	микро- ва макростомия, оғиз очилган, ботиқ, юпқа (қалин) лаб, лаб осилган, қайрилган, кўтарилган, букилган, баланд кўтарилган; танглай тор, кенг, юқори, аркасимон, калта; хейлосхиз, палатосхиз, хейлопалатосхиз, олиго- ва гиподонтия, тишларни муддатидан олдини чиқиши, тишлар чиқишини кечикиши, кесув тишларни олдинга чиқиши, очиқ прикус (тишларни тўлиқ бириктириш имкони йўқлиги), чуқур прикус (пастки фронтал тишлар юқори тишлар устига чиқиши), микрогнатия (пастки жағни кичиклиги), макродентия (марказий кесув тишлари жуда катта), микродентия (нопропорционал майда тишлар), адентия (тишларни туғма йўқлиги), "балиқ тиш" (қозиқ тиш кесув тишга ўхшаш), диастема, эмал дисплазияси, эрта кариес; макро- ва микроглоссия, анкилоглоссия, глоссоптоз, тил лобуляцияси, кенг альвеоляр ўсиқ ва бошқалар.
ЮҚОРИ ВА ПАСТКИ ЖАҒ юқори ва пастки жағнинг ўзгариши	ўзгаришсиз
	микрогнатия, ретрогнатия, микрогения, прогнатизм ва бошқалар.
БЎЙИН, ЕЛКА КАМАРИ бўйин, елка амарининг ўзгариши	ўзгаришсиз
	бўйин – узун (калта), кенг асосли, бўйин птеригиуми, спастик қийшиқ бўйинлик ва бошқалар.
	елка - тор, нишаб ва бошқалар.
	ўмров суяги - гипоплазия ва бошқалар.
КЎКРАК ҚАФАСИ Кўкрак қафаси ўзгаришлари тавсифи Кўкрак қафаси айланаси	Кўкрак қафаси - тор (кенг), калта (узун), бочкасимон, қалқансимон, воронкаси-мон, а- ёки микроксифоидия (ханжар-симон ўсиқнинг бўлмаслиги ёки кичиклиги), кўкрак фақаси асиммет-рияси, кўкрак мушакларини ривож-ланмаслиги ва бошқалар.
	қовурғалар – калта, аномал сони (қўшимча), шакли ва бошқалар.
СУТ БЕЗЛАРИ	ўзгаришсиз
	сўрғичлар гипертелоризми, гипотелоризм, ателия, кўплаб сўрғичлар ва бошқалар.
КУРАК СУЯКЛАРИ	Бўртиб чиққан, қанотсимон ва бошқалар.
УМУРТҚА ПОҒАНАСИ Умуртқа поғанасининг ўзгаришлари тавсифи	кифоз, кифоз-букри, сколиоз, кифосколиоз, лордоз, умуртқа поғанаси харакатини чегараланиши, люмбализация (беморда думғаза умуртқасидан бирини силжиши хисобига 6 та бел умуртқаси), сакрализация (5-чи бел умуртқаси думғаза умуртқаси кўринишида ва 1-чи сокрал думғаза билан қўшилиши), spina bifida ва бошқалар.
ҚОРИН СОХАСИ Қорин сохаси тавсифи Қорин айланаси	диастаз, қорин олди мушаклари гипо- ёки аплазияси, киндикни жойлашиши, туғма грижалар (қорин оқиш чизиғи, чов, сон, киндик) ва бошқалар.
ТАШҚИ ЖИНСИЙ АЪЗОЛАР Ташқи жинсий аъзолар тавсифи	гипогонадизм, крипторхизм, анорхизм, монорхизм, макроорхизм, рўмолсимон мояк халтаси, клитор гипертрофияси, кичик жинсий лаблар гипоплазияси, ката жинсий лабларни ривожланмаганлиги, чов каналининг битмаслиги ва бошқалар.
ОЁҚ ВА ҚЎЛЛАР Оёқ ва қўлларнинг узунлиги Елка, билак, кафтлар, панжа, панжанинг ўрта бармоғи узунлиги Сон, болдир, товон, бош бармоқ узунлиги, бўғимлар тавсифи	ўзгаришсиз
	долихостеномелия, брахи- ва долихомелия, фокомелия, уч тиш симптоми, оёқ панжаси 1 ва 2 бармоқлари орасида сандал тирқиш, брахидактилия, арахнодактилия, изодактилия, камптодактилия, клинодактилия ва бошқалар.