Тошкент тиббиёт академияси биоэтиканинг шаклланишида А. Швейцер фаолияти

Барча тирик мавжудотларга ахлоқий муносабатда бўлиш талаби, инсоннинг барча тирик жонзотлар учун маънавий масъулияти мазкур этика назариясининг асосий қоидасига айланди. А. Швейцернинг универсал этикаси «ҳаётни ҳурмат қилиш» принципини асослайди. А. Швейцернинг таржимаи ҳоли – бутун инсоният ва барча тирик жонзотларни деб шахсий жасорат кўрсатган инсоннинг тарихи. Инсоннинг маънавияти қанчалик юксак бўлса, у ҳар қандай ҳаётга шунчалик масъулият билан муносабатда бўлади, деб ҳисоблайди А. Швейцер. Олим ўз ҳаётини азоб-уқубат чекаётган инсонларга бағишлашни лозим топди; у мазкур азоб-уқубатлар Африкада, Европа истилочилари зулми остида яшаётган халқ орасида жамулжам эканлигини кўрди.

• Барча тирик мавжудотларга ахлоқий муносабатда бўлиш талаби, инсоннинг барча тирик жонзотлар учун маънавий масъулияти мазкур этика назариясининг асосий қоидасига айланди. А. Швейцернинг универсал этикаси «ҳаётни ҳурмат қилиш» принципини асослайди. А. Швейцернинг таржимаи ҳоли – бутун инсоният ва барча тирик жонзотларни деб шахсий жасорат кўрсатган инсоннинг тарихи. Инсоннинг маънавияти қанчалик юксак бўлса, у ҳар қандай ҳаётга шунчалик масъулият билан муносабатда бўлади, деб ҳисоблайди А. Швейцер. Олим ўз ҳаётини азоб-уқубат чекаётган инсонларга бағишлашни лозим топди; у мазкур азоб-уқубатлар Африкада, Европа истилочилари зулми остида яшаётган халқ орасида жамулжам эканлигини кўрди.

Европаликлардан бири сифатида Швейцер айнан мана шу инсонларга хизмат қилишни ўзининг муқаддас бурчи деб топди. Швейцер ишлаб чиққан ҳаётни ҳурмат қилиш принципи уч ҳолат билан тавсифланади. Биринчидан, мазкур принцип умумийдир. Швейцер ҳаётни ҳурмат қилишни ҳатто энг муҳим принциплардан бири деб ҳам ҳисобламайди. Унинг фикрича, бу маънавият замирида ётувчи бирдан-бир принципдир. Ҳатто ўта муҳим тушунчалар - муҳаббат ва ҳамдардлик ҳам ҳаётни ҳурмат қилиш тушунчасининг таркибий қисмларидир.

• Европаликлардан бири сифатида Швейцер айнан мана шу инсонларга хизмат қилишни ўзининг муқаддас бурчи деб топди. Швейцер ишлаб чиққан ҳаётни ҳурмат қилиш принципи уч ҳолат билан тавсифланади. Биринчидан, мазкур принцип умумийдир. Швейцер ҳаётни ҳурмат қилишни ҳатто энг муҳим принциплардан бири деб ҳам ҳисобламайди. Унинг фикрича, бу маънавият замирида ётувчи бирдан-бир принципдир. Ҳатто ўта муҳим тушунчалар - муҳаббат ва ҳамдардлик ҳам ҳаётни ҳурмат қилиш тушунчасининг таркибий қисмларидир.