Toshkent temir yo’l muhandislari instituti Iqtisodiyot fakulteti

18-chizma. Real pul vositalari zaxi- 19-chizma. Pul bozorida muvozanat

rasi taklifi grafigi modeli
Agar R juda yukori bo`lsa, pul taklifi unga bo`lgan talabdan yukori bo`ladi. Iktisodiy agentlar o`zlarida to`planib kolgan ortikcha nakd pullarni aktsiya va obligatsiyalarga aylantirib, ulardan kutilishga intilishadi.

YUkori foiz stavkasi, ta`kidlanganidek, obligatsiyalar kursining pastrok darajasiga mos keladi. SHu sababli, arzon obligatsiyalarni (kelajakda foiz stavkasi pasayishi okibatida ular kursi o`sishini ko`zda tutib) sotib olish foydali bo`ladi.

Banklar, M_s> Md bo`lgani uchun foiz stavkasini pasaytira boshlaydi. Asta-sekin iktisodiy agentlar o`z avtivlari tarkibini o`zgartirishi va banklar tomonidan foiz stavkasining o`zgartirilishi okibatida pul bozorida muvozanat tiklanadi. Foiz stavkasi pasayib ketgan xolatda teskari jarayon ro`y beradi.
R Ms2 Ms1

R Ms

R2
R2

M2d(Y2)

R1 R1
M1d(Y1) Md

M*/P* M/P M*2/P* M*1/P* M/P

20-chizma. Daromadlar darajasining 21- Pul taklifining kamayishi

oshishi natijasida pulga natijasida pul bozorida muvo-

talabning o`zgarishi. zanatning o`zgarishi.
Foiz stavkasi va pul massasi muvozanatli darajasining o`zgarib turishi pul bozorining ekzogen o`zgaruvchilari – daromadlar darajasi va pul taklifining o`zgarishi natijasida xam ro`y beradi.

Grafik ko`rinishda, bu, pul talabi va pul taklifi egri chiziklarining siljishi sifatida namoyon bo`ladi (20, 21 chizmalar).

Daromadlar darajasining Y₁dan Y₂ga kadar o`sishi (20-chizma) pulga talabni M1d dan M2d gacha oshishiga va foiz stavkasini R<sub>1</sub>dan R<sub>2</sub>ga kadar ko`tarilishiga olib keladi.Pul taklifining kamayishi xam foiz stavkasining ko`tarilishiga va muvozanat nuktasining o`zgarishiga olib keladi.

Pul bozorida muvozanatni o`rnatish va saklab turish mexanizmi kimmatli kogozlar bozori rivojlangan bozor iktisodiyoti sharoitida muvafakkiyatli amal kiladi. Pul bozoridagi muvozanat tovarlar va xizmatlar bozoridagi muvozanat singari makroiktisodiy muvozanatning muxim tarkibiy kismidir.