Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi

а) рекламный проспект автомобилей;  
• 
б) текст обращения к президенту о защите природы.  
 
 
 
 

---

23 
MASSANING SAQLANISH QONUNI 
 
Ravshan tajribanii o`z uyida qilib ko`rmoqchi edi. Temir qirindilarni olib ochiq tigelda 
uzoq qizdirdi. Sxemada vaqt ichida qirindilarni massasini o`zgarishi ko`rsatilgan. 
Rasm-8
 
Topshiriq. 
1
.Tajribada olingan qirindilarni massasi qanday o`zgargan(g)? 
2
. Tajriba natijalarini tushuntirish uchun bola Enshteynning formulasidan 
foydalanmoqchi bo’ldi. E = mc
2
, bu yerda E – jismni energiyasi (J); m – massa (kg); с – 
vakuumda yorug`likni tezligi= 3·10
8
m/s.Bu formulaga ko`ra jismning massasi unda 
to`plangan energiya bilan bog`liq. Formulaga ko`ra, modda ichidagi zahirada ko`p energiya 
bo`ladi. Masalan, agar moddaning massasi 1kg bo`lsa, unda 1·(3·10
8
)
2
= 9·10
16
J energiya 
zahirada bo`ladi. Ravshan temir qirindilarini qizdirish natijasida unga qo`shimcha energiya 
berildi, demak, ularni massasi o`rtadi deb o`yladi. 
2
. Ravshanni tajribasi to`g`ri deb olib, tajribada temir qirindilarning massasi 
o’zgarishiga qarab qancha energiya sarf bo`lishini toping.(J) 
3
. 1 кВт·ч = 3,6·10
6
J bo`lib Ravshan tajriba uchun qancha (кВт·ч) energiya 
sarflanishini toping. 
4
. Ravshan tajriba o`tkazgan vaqtda elektroenergiyaga tarifi 1 кВт·ч ga 350 so`m 
ekanligini bilib , uni tajribasii ota- onasiga qancha pulga tushishini hisoblang. 
5
. Ravshanni bashorati no`to`g`ri edi. Uning sinfdoshi Nozima temir qirindilarining
massasi havo tarkibidagi kislorod molekulalari bilan ta`sirlashishiga bo`g`liq dedi. 
O’zining xulosasini isbotlash uchun u rasmda keltirilgan asbobni taklif etdi. Qaysi 
asbobni Nozima tajriba uchun tavsiya etgan?