Toshkent shahar xalq ta’limi bosh boshqarmasi

 
 
QAZIB OLINADIGAN YONILG’ILAR 
Vazifaning mazmuni 
Кo`p sondagi elektrostansiyalar uglerod asosidagi yoqilg`ida ishlaydi va atmosferaga
СО
2
gazini ajratib chiqaradi. Atmosferaga chiqariladigan СО
2
gazi iqlimga salbiy ta`sir 
ko`rsatadi. 
Qazilma 
yoqilg`ining 
o`rniga 
bioyoqilg`idan 
foydalanish 
bunday 
strategiyalardan biridir. Qazilma yoqilg`i qadinda yashagan organizmlar qoldiqlaridan hosil 
bo`lsa, bioyoqilg`i esa yaqin davrda nobud bo`lgan organizmlardan hosil bo`ladi.
Strategiyalardan yana biri elektrostansiyalardan ajralib chiqayotgan СО
2
ning ma`lum 
bir miqdorini tutib qolib, uni yerning chuqur qatlamlarida yoki okean tubida saqlashdir.
Bunday strategiya “uglerodni tutib qolish va saqlash” deb ataladi.
Vazifada qazib olinadigan yonilg`ilarni yonishi, atmosferada CO
2 
gazini, miqdoriga 
bog`liqligini ko`rib chiqamiz. Material o`z ichiga: atrofdagi olamda uglerodni sikllari 
sxemasini, atmosferaga chiqadigan CO
2 
gazini miqdorini kamaytirish strategiyalari, yonilg`i 
sifatida ishlatiladigan etanol, va neftni solishtirish jadvali, va karbonat angidridni to`plash 
va okeanda uch xil chuqurlikda saqlash mumkin bo`lgan matematik modellari 
ko`rsatilgan.
15-rasm.
Bioyoqilg`idan foydalanish qazilma yoqilg`ilarga nisbatan atmosferadagi СО
2
miqdoriga unchalik katta ta`sir ko`rsatmaydi. Quyidagi keltirilganlarning qaysi biri buning 
sababini aniqroq ifodalaydi.
A.
Bioyoqilg`i yonganda СО
2
аjralib chiqmaydi.
B.
Bioyoqilg`i ishlab chiqarish uchun foydalaniladigan o`simliklar o`sish jarayonida 
atmosferadan СО
2
ni yutadi.
S
. Bioyoqilg`i yonish jarayonida atmosferadan ma`lum bir miqdorda СО
2 
ni yutadi. 
D
. Bioyoqilg`ida ishlaydigan elektrostansiyalardan ajralib chiqqan СО
2
ning kimyoviy 
xossalari qazilma yoqilg`ilarda ishlaydigan elektrostansiyalardan ajralib chiqqan СО
2 
nikidan farq qiladi.
°°°°