Toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Merokrin- bunda sekretni chiqarish xujayrani butunligi  saqlangan 
holda amalga oshiriladi. Masalan: so‘lak bezlari, ter bezlari. 
Apokrin-bunda  sekretni  chiqarish  xujayrani  apikal  yuzasini 
butunligini  buzilishi  bilan  amalga  oshiriladi.  Masalan:sut  bezlari,  
qo‘ltiq- qov sohasidagi ter bezlari. 
Organizimda  bir  hujayrali  sekretor  hujayralar  bo‘lib,  bularga 
qadahsimon  hujayralar  kiradi.  Shu  bilan  birga  bir  hujayrali  endokrin 
xujayralar  bo‘lib,  bular  turli  a'zolarda  joylashadi.  Masalan:  Leydig 
xujayrasi. Ular turli shaklga ega bo‘lib, epitelial tasma ichida joylashadi 
va  shu  sababli  endoepitelial  bez  deyiladi.  Aksincha  ular  epiteliy 
tashqarisida,  ya'ni  biriktiruvchi  to‘qimada  joylashsa  ekzoepitelial  bez 
deyiladi.  Taraqqiyotiga  ko‘ra  ular  asosan  epiteliy  to‘qimasi  hosilasi 
hisoblanadi.  Ulardan  faqat  epifiz,  gipofizning  orqa  bo‘lagi  va  buyrak 
usti  bezining  mag‘iz  qismi  nerv  to‘qimasidan  rivojlanadi.  Ko‘p 
hujayrali: bezlar ikki qismdan tashkil topib, ya'ni:  
 1. Bezning sekretor yoki oxirgi bo’lagi. 2. Bezning chiqaruv nayi.  
Bezning  oxirgi  bo‘limi  tuzilishga  ko‘ra  -  naysimon,  alveolyar  va 
naysimon-alveolyar  tipda  tuziladi.  Chiqaruv  naylari  esa-kiritma 
naylariga, bo‘laklararo nay hamda umumiy chiqaruv naylariga bo‘linib, 
umumiy  chiqaruv  naylarini  soniga  ko‘ra  oddiy  va  murakkab  turlari 
tafovut etiladi.  
 

---

 
73 
 
27-rasm. Sekretor sikl va sekret modani xujayradan chiqarilishi.