Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

Shayx Xovandiy Tohurning «Risolai dah shart»  («o ‘nta shart haqida 

risola»)  nomli  asarida  komil  inson  tarbiyasi  va  uning  tafakkur  rivoji, 

ustoz va shogird munosabatlari haqida fikr yuritilib, soliq (shogird)larga 

qoMlanma sifatida quyidagi shartlami bayon qilgan:

Birinchi shart: «... yaxshilik vayomonlikdan, ne’mat va zahmatdan 

yetgan har bir narsani Haqdan deb bilish,  hech kimdan ranjimaslik,  har 

bir mavjudodni tasarruf qiluvchi Allohdir deb bilish».

Allohning bayon qilishicha, har bir soliq (shogird) o‘zida namoyon 

bo‘ladigan  yaxshilik  va  yomonlik,  ne’mat  va  zahmatdan  keladigan 

rahmat  va  zahmat  toshlarini  tan  ola  bilishi,  ya’ni  uni  birovdan  emas, 

balki  o‘zidan  deb  bilishi,  qadriga  yetishi,  bo‘layotgan  ishlar  uchun 

birovdan ranjimasligi  lozimdir. Bunda har lahzada har qanday sharoitga 

tayyor turishlik jihati nazarda tutiladi.

Allomaning  mazkur  fikrlari  naqshbandiya  tariqatining  «Xush  dar 

dam» — har bir nafasda ogoh bo‘lish, g‘aflatdan narida bo‘lishlik aqidasi 

(talabi)ga hamohangdir.