Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov


Gavharingni ayla pardoz dam-badam



Download 20,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet310/679
Sana31.12.2021
Hajmi20,47 Mb.
#271115
1   ...   306   307   308   309   310   311   312   313   ...   679
Bog'liq
umumiy pedagogika

Gavharingni ayla pardoz dam-badam.

Konda  gavhar  yetgani  befoyda,

£1 uchun undan kelur ne foyda.

Qoldiray desang jahonda yaxshi nom,

Yaxshilik qil, yaxshilik qilgil mudom.

Yaxshilikni sen o‘zingga pesha qil,

Hech kishiga ranju ozor bermagil.

1  sha joyda,  191-bet.

365


Abdurahmon Jomiy asarlarida yaxshilik barkamol inson ega boiishi 

zarur boigan  eng  muhim  axloqiy  xislat  sifatida tarannum etilishi  bejiz 

zmas.  Zero,  eng qadimgi  ma’rifiy yodgorliklardan boshlab yaxshilik va 

yomonlik  o‘rtasidagi  kurash  va  yaxshilik,  ezgulikning  g6olib  kelishiga 

boigan oliy istak barcha pandnomalaming asosini tashkil etgan.

Xullas,  Abdurahmon  Jomiyning  yetti  dostondan  iborat  «Haft 



avrang»  («Yetti taxt»),  «Tuhfat ul-ahror»  («Erkinlar tuhfasi»),  «Sahhat 

ul-abror» 

(«Yaxshilar  tasbihi») 

kabi  falsafiy-axloqiy  asarlari; 

«Xiradnomai  Iskandar»  dostoni,  «Silsilatus  zahab»  («Oltin  tizmalar») 

asarlarida  uning  barkamol  inson  tarbiyasiga  oid  g6oyalari  o‘z  ifodasini 

topgan.

4.6. JALOLIDDIN DAVONIY TA’LIM-TARBIYA HAQIDA

Jaloliddio  Davoniy  (1427—1502)  o‘z  davrining  ilm-fan  va 

pedagogik  fikrlar  taraqqiyotiga  katta  hissa  qo‘shgan  qomusiy  olim. 

Uning  yetuk  olim  boiib  yetishishida  Samarqand,  Hirot  ilmiy 

muhitining,  shuningdek,  Vizantiya,  Ozarbayjon,  Qirmon,  Hurmuz, 

Tabaristan,  Xuroson  va  Jurmon  olimlari  bilan  uzviy  aloqada 

bo6lganining  katta  ta’siri  bo6lgan.  Ayniqsa,  Davoniyning  madrasidagi 

uzoq  vaqt  mudarrislik  faoliyati  uning  taiim-tarbiya  to6g6risidagi 

qarashlarining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etgan.

Taniqli  faylasuf  olim  H.  Aliqulovning  tadqiqotlaridan  maium 

boiishicha,  Davoniydan  quyidagi  ilmiy  meros  qolgan:  «Risolai  isboti 



zojib»  («Zaruriyatning  isboti  haqida  risola»),  «Risolat  ul-mufradot» 

(«Moddalar  haqida  risola»),  «Risolat  ul-huruf»  («Harflar  haqida 

risola»),  «Risolati fi  tavjix  ul-tashbix»  («Majoz  talqini haqida  risola»), 

«Risola dar elm  un-nafs»  («Ruhshunoslik to ‘g ‘risida risola»),  «Tariqati 

tarhiyat  ul-avlod»  («Bolalarni  tarbiyalash  usuli»), 

«Arznoma» 

(«Armiyani boshqarish qoidalari») kabilar shular jumlasidandir.

Ayniqsa,  Davoniyning  axloqiy  tarbiyaga  bagishlangan  «Axloqi 



Jaloliy»  asari  dunyoning  ko6p  tillariga  tarjima  qilingan  va  shuhrat 

qozongan. Chunki bu asar Abu Nasr Forobiy, Ibn Sino, Nasriddin Tusiy 

va  boshqalaming  asarlari  qatorida  turadigan  barkamol  inson  kamoloti 

uchun eng zarur  vaaxloqiy  fazilatlar bayon etilgan.



«Axloqi Jaloliy»  uch qismdan  iborat.  Birinchi  qism -  axloq  faniga, 

ikkinchi  qism  -   <

qism -  «Shahar (davlat)ni boshqarish va podshohlar siyosati», deb atalib 

unda  muhim  ijtimoiy-siyosiy  masalalar  koiariladi.  Chunonchi,



366


jamiyatning  paydo  boiishi,  davlat  va  uni  boshqarish  masalalari, 

xalqning  farovon  hayot  kechirishida  podsholaming  o‘mi,  ilm-fan 

taraqqiyotining jamiyatda tutgan o‘mi bayon etiladi.

Davoniy  insonning  kamolga  erishishi  uning  boshqalar  bilan 

munosabatiga  ham  bogiiq  ekanligini  ta’kidlaydi,  jamiyatda,  maium 

ijtimoiy  muhitda,  boshqalar  bilan  aloqada  shakllanib  tarbiya  topgan 

inson  o‘zi  yashagan  jamiyatda  adolat  hukmron  boisa,  unda  baxt- 

saodatga erishishi  mumkin, deydi.  Shuning  uchun  u «Axloqi Jaloliv» 

asarida jamiyatni  adolatli -  fozil  shaharga  va johil  shaharlarga  boiadi. 

Forobiy  kabi  Davoniy  ham fozil  shahar  boshqaruvchisida  o ‘nta  eng 




Download 20,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   306   307   308   309   310   311   312   313   ...   679




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish