Toshkent moliya va iqtisodiyot kolleji

Hisobning rejaliligi va arzonligi. Hisobni rejali olib borish va uni arzonga tushirish uchun hisob apparatini qisqartirish, hisob ishlarini to'la mashinalashtirish, zamonaviy hisob shakllarini va buxgalteriyaning avtomat- lashtirilgan ish joylarini keng qo'llash, boshlang'ich ma'lumotlarni mukammallashtirish va hisobni markaz- lashgan holda tashkil qilish bilan erishiladi. Mana shunday tadbirlar amalga oshirilgandagina hisob xodimlarining soni kamaytirilishi va mehnat unumdorligi oshirilishi mumkin.

Buxgalteriya hisobining boshqa hisob turlaridan asosiy farqi shundaki, birinchidan, buxgalteriya hisobini tashkil qilish, yuritish tartibi va javobgarlik O'zbekiston Respub- likasida qabul qilingan „Buxgalteriya hisobi to'g'risida"gi Qonun bilan belgilangandir. Qonunning 6- moddasida, jumladan, shunday deyilgan:

Buxgalteriya hisobini ikki yoqlama yozuv usulida yaratish uzluksizligi.Xo'jalik operatsiyalari, aktivlar va passivlarning aniqligi va h.k. Hisobot davri daromadlari va xarajatlarning muvofiq- ligi: aktivlar va majburiyatlarning haqiqiy baholanishi. Buxgalteriya hisobining yana bir xususiyati shundaki, uni tashkil qilinishida moddiy javobgarlik xususiyatlariga alohida e'tibor beriladi. Ikki moddiy javobgar shaxslar tomonidan tuziladigan hisobotlar buxgalteriya hisobini yuritish uchun asos hisoblanadi. Buxgalteriya hisobida aks ettiriladigan muammolar uzluksiz ikki yoqlama yozuv yordamida tegishli schotlarda ifoda etiladi. Bu xususiyatlarni boshqa hisob turlarida uchratish mumkin emas.

Buxgalteriya hisobida aks ettiriladigan xo'jalik operatsiyalari, albatta, hujjatlar bilan asoslangan bo'lishi shart, demak, buxgalteriya hisobining asosida xo'jalik operatsiyalarini hujjatlashtirish yotadi. Buxgalteriya hisobi ko'rsatkichlarini umumlashtirish ma'lum belgilangan sanalarga hisobot tuzish imkonini beradi. Boshqa hisob turlarida bunday holatni kuzatish imkoniyati yaratilmagan, ya'ni operatsiya statistika hisoblari bo'yicha hisobot tuzish mablag'lar holatini nazorat qilish imkoniyati yo'q. Operativ, statistik hisoblar yordamida faqat kuzatish, ma'lum vaqt birligida holatni o'rganish uchun ma'lumotlar olish mumkin. Bu ma'lumotlar asosida tegishli hisob va hisobotni to'g'riligini isbotlash uchun asos yaratilmaydi.