Toshkent moliya instituti zulxumor toirovna abdalova zulxumor nazarovna tojiyeva

Yalpi  ichki  mahsulotda  tarmoqlar  tarkibi  ulushi  (foizda)
In d ik ato rlar
1990  yil
2000  yil
2010  yil
Jam i
100
100
100
Sanoat
17,6
14,2
24,0
Q ishloq  xo‘jaligi
33,4
30,1
17,5
Qurilish
5,8
6,0
6,4
T ransport  va  aloqa
5,2
7,7
12,4
Savdo
4.5
10,8
9,0
va  boshqalar
22.2
18,7
23,7
Manba:  Основные  тенденции  и  показатели  экономического  и 
социального  развит ия  республики  Узбекистан  за  годы  независимости 
(1990-2010  гг.)  и  прогноз  на  2011-2015  гг.  Статистический  сборник.- 
Т.:  Узбекистан,  2011.  С.36.
U sh b u   ta rm o q n in g   ja m i  san oat  ishlab  chiqarishdagi 
ulushi 
18,3  fo izd an   24,1  foizga  chiqd i.  m am lak a tn in g  
yoqilg‘i-en e rg etik a  m ustaqilligi  ta 'm in la n d i  va  ta rm o q n in g  
qayta  ishlash  salohiyati  kengaydi.  A yniqsa,  neft  va  gaz 
k o n d en satin i  qazib  olish  yillik  hajm i  1990-yilga  n isb atan
123

---

2010  yilda  1,4  m artaga,  tabiiy  gaz  ishlab  ch iq arish   h ajm i  1,6, 
yo n u v ch i  gaz  ishlab  ch iq arish   esa  m a z k u r  d av rda  15,2 
b aro barg a  o ‘sdi.  B u  san o at  ta rm o g ‘i  gaz,  n eft,  k o ‘m ir  qazib 
chiqarish,  n eftn i  q ay ta  ishlash  va  tay y o r  m a h su lo tla rn i 
iste ’m o lchilarg a  yetkazib  b erish n i  o kz  ichiga  oladi.  S h u la rd a n  
biri  elek tro en erg etik ad ir.
E lektroen ergiya  tarixi  1923-yilda  T o sh k en t  yaqinidagi 
B o‘zsuv  k an alid a  G E S   qurilishi  b ilan   b o sh lan ad i.  U sh b u  
G E S n in g  
b irin ch i 
n avb ati 
1926-yilda 
foydalanishga 
to psh irilgan .  19  ta   G E S d a n   ibo rat  C h irc h iq -B o ‘zsuv  kaskadi 
m u h im   energiya  m an b aid ir.  0 ‘zb ek isto n   rivojlangan  elek tr 
en erg etika  tizim iga  ega.  R esp ub likada  u m u m iy   q u w a ti 
11220  m vt.ga  ten g   37  elek tro stan siy a  ishlaydi.  S h u n d a n   9800 
m vt  issiqlik  stansiyalariga,  1420  m v t  gidroelek trstan siy alarg a 
to ‘g ‘ri  keladi.  B arch a  elek tro stan siy alar  salohiyati  b ir  yilda 
56-57  m lrd   k v t/s.  ga  teng  elek troenerg iy a  ishlab  ch iq arish g a 
im k o n   berad i.  Suv  elek tr  stansiyalari  o rasid a  en g   kattasi 
C h o rb o g 4  G E S   hisob lanad i  (q u w a ti  660  m ing  k v td an   o rtiq ).
Issiqlik 
elek tro stan siy alari 
ich id a 
S irdary o, 
Y angi- 
A ngren,  T o sh k e n t  va  N av o iy   G R E S la ri  h a r  birinin g  q u w a ti 
1000  m v t.d an   oshadi.  0 ‘rta  O siyoda  en g   yirik  —  T o lim a rjo n  
G R E S in in g   qurilishi 
d avo m   etm o q d a , 
b ir  n e c h a   yuz 
kilo m etrlik   e le k tr  u zatu v ch i  lin iy alar  ishga  tushirild i.  Y angi 
A ng ren   G R E S in in g   7-en ergiya  bloki  q u rib   ishga  tu shirild i. 
S irdaryo  G R E S i  m o d ern izatsiy a  qilindi.  T o sh k en t,  S irdaryo, 
N avoiy,  T ax iato sh  kabi  yirik  issiqlik  elek trostansiy alari 
respublikadagi 
asosiy  elek troenerg iy an i 
hosil 
qilm o qd a. 
T o sh k en t  lE S in in g   q u w a ti  1920  m ing  kVt  ga  y aq in ,  Y angi 
A ng ren   lE S n ik i  2400  m ing  kvt  (N u ro b o d   sh ah arch asi). 
S h un in g d ek ,  A ng ren   sh ah rid a  A n g ren   -  1  IE S   (600  m ing 
kV t)  h a m   ishlab  turib d i.  M a z k u r  issiqlik  elek tr  stansiyalari 
k o ‘m ir,  m a zu t  va  gaz  asosida  ishlaydi.
B ugungi  k u n d a  m am lak atd ag i  g id ro elek tro stan siy alari- 
ning  u m u m iy   q u w a ti  1420  m egavatni,  elek tr  ta rm o q larin in g  
uzunligi  224  m ing  k ilo m e tm i  tashkil  etad i.  C h o rv o q , 
X o jik ent,  G ‘azalk en t,  F a rh o d   G E S la ri  elek tro en erg iy aga 
b o ‘lgan  eh tiy o jn i  t a ’m in lash g a  x izm at  q ilm o q d a.  A ynan 
e le k tr  energiya  hosil  qilish  va  u n i  is te ’m ol  qilish  b o ‘y ich a
124

---

0 ‘zb ek isto n   M D H   davlatlar!  ic h id a  R ossiya,  U k rain a, 
Q o zo g ‘isto nd an   keyin  to ‘rtin c h i  o ‘rin d a  turad i.
2008-yilda  ishga  tush irilgan   uzunligi  165  km lik  Y angi 
A n gren  issiqlik  e le k tr  stansiyasi  —  « 0 ‘zbekiston»  yuqori 
kuch lan ish li  e le k tr  u zatish  liniyasi  b arp o   etildi.  S irdaryo 
issiqlik  elek tr  stansiyasini  «S o‘g ‘diyona»  k u ch lan tirish   s ta n ­
siyasi  bilan   b o g ‘laydigan,  G ‘u z o r-S u rx o n   y u q o ri  ku ch lanish li 
elek tr  u zatish   liniyalari  va  T o sh k e n t  sh ah ri  elek tr  ta ’m in o ti 
ob yek tlari 
loy ihalarini 
am alga 
o shirish 
ishlari 
d avom  
etm o q d a .  X ojiza  k o n id a  p o lim etall  rudalarga  ishlov  berish 
kabi  loyihalar,  N av o iy   k o n -m etallu rg i  k o m h in atin in g   b ir 
q a to r  yangi  oby ektlarin i  Ь а ф о   etish   ishlari  nihoyasiga 
yetkazildi.  S huni  alo h id a  t a ’kidlash  lozim ki,  b ir  n e c h a   kichik 
stansiyani  o ‘z  ichiga  olgan  «Yangi  A n g r e n - 0 ‘zbekiston» 
L E P -5 0 0   elek tr  u z a tish   liniyasi.  Q am ch iq   dovoni  orqali 
o ‘tadig an  165  km lik  « O h an g aro n -P u n g o n »   m agistral  gaz 
qu vuri,  « G ‘u zo r-S u rx o n »   yu qo ri  voltli  e le k tr  u zatish   liniya- 
sini  qurish   b o ‘yich a  strategik  investitsiya  lo yihalarini  am alga 
o sh irish   natijasida  m am lak a tim izd a  yagona  elek tr  va  gaz 
ta rm o g ‘i  tizim larin i  tashkil  etish   ishlari,  asosan  y aku nlan di.
N e ftn i  qazib  olish  va  n eftn i  qayta  ishlash  san o atin in g  
tashkil  etilishi  respublika  en ergetika  xavfsizligini  ta ’m inlay 
b o sh lad i. 
M a z k u r  y oqilg‘i 
san o ati 
ta rm o g ‘ining 
asosiy 
k o rxonalari  T o sh k en t,  F a rg ‘o n a ,  Q ashq adary o,  B uxoro  va 
S urxo nd aryo   viloy atlarida  qurilgan.  C h u n k i,  respublikadagi 
160  d an   o rtiq   neft  va  gaz  konlari n ing   115  tasi  B uxoro-X iva 
geologik  provinsiyasida,  27  tasi  F a rg 'o n a   vodiysi,  10  tasi 
S urxo ndaryo ,  7  tasi  U sty u rtd a  joylashgan.
M ustaqillik   yillarida  energetik a  m ustaqilligiga  erishishn i 
t a ’m in lash   b o ‘yicha  d asturga  b in o a n   neft  va  gazni  qayta 
ishlaydigan 
ta rm o q larn i 
rivojlantirish 
m aq sad id a 
eng 
zam o n av iy   texnologiyalarga  ega  h o ‘lgan  B uxoro  neftni  qayta 
ishlash 
zavodi 
F ran siy an in g  
«Teknep»  va 
S h o ‘rtangaz 
gazkim yo  m ajum asi  «ABB»  kabi  xorij  ko m p an iy alari  bilan 
ham k o rlik d a  yaratildi.  F a rg ‘o n a   n eftn i  qayta  ishlash  zavodi 
to ‘liq  rek on struk siya  qilind i  (u  Y ap o n iy a  firm alari  bilan  
birgalikda  250  m ln.  A Q S H   dollariga  yaq in   m a b lag ‘  hisobiga 
q ay ta  ta ’m irlan d i).  G azk im y o   ta rm o g ‘ining  yaratilishi  tabiiy 
gazni  t o i i q   q ay ta  ishlash  va  ishlab  ch iq arish n in g   yangi
125

---

shakllarini,  ta rm o q larin i  y o ‘lga  q o ‘yishga  im k o n   b erdi. 
S h un in g d ek ,  «G azli»  q o ‘sh im c h a  k o m p resso r  stansiyasi  ishga 
tu sh irild i,  « Q o ‘n g ‘irot»  k o m p resso r  stansiyasida  k u niga  35 
m illio n   kub  m e tr  gazni  q u ritad ig an   in sh o o t  b arp o   etildi. 
T u rk m a n isto n d a n  
0 ‘zb ek isto n  
h u d u d i 
o rq ali 
X itoyga 
o ‘tad ig an   gaz  qu vurini  to rtish   ishlari  y ak un land i.
G a z   qazib  olish  va  u n in g   is t’em o li  y ild an   yilga  ortib 
b o rm o q d a.  C h u n o n c h i,  1991-yilda  41,8  m lrd   m e tr  kub  gaz 
ishlab  chiq arilg an   b o ‘lsa,  2000-yilda  b u   k o ‘rsatk ich   56,4 
m lrd   m e tr  kubga  yetdi.  R espublika  yo qilg ‘i  balan sid a  hissasi 
90  foizga  te n g   b o ‘lgan  gaz  xom ashyosi  m u rak k ab   geologik 
q atlam ,  y a 'n i  3500  m e tr  va  u n d a n   c h u q u rd a n   qazib  olinadi. 
A h olini  q ulay  yoqilgh   turi  b ilan   ta ’m in lash   m aqsad id a 
A n d ijo n   viloyatining  X o ‘ja o b o d   sh ah rid a  yirik  yer  osti  gaz 
o m b o ri  qurilgan.  Bu  in sh o o tn i  qurishga  70  m ln   A Q S H  
dollari  sarflangan.
R espublika  h ud u d id ag i  F a rg ‘o n a ,  O ltiariq   va  B uxorodagi 
Q o ro v u lb o zo r  n eftn i  qayta  ishlash  zavodlari,  M u b o rak   va 
S h o ‘rtan dagi  gazni  qayta  ishlash  zavo dlari  x ilm a-x il  n eft  va 
gaz  m a h su lo tlari  ishlab  c h iq arm o q d a  va  h a tto   ay rim   neft 
m a h su lo tlari  ch etga  ek sp o rt  h a m   qilirtm oqda.  S h o ‘rtangdagi 
zavodda  yiliga  125  m ing  to rm a  p o lietilen ,  140  m in g  to n n a  
suyultirilgan  gaz,  130  m ing  to n n a   yengil  k o n d en sat,  4 
m illiard  kub  m e trd a n   ziyod  gaz  va  4  m ing  to n n a   o ltingugurt 
olinadi.
G a z n i  qayta  ishlaydigan  zam o n av iy   zav od   q u rish n i  o ‘z 
tarkibiga  olgan  Q an d im   g u ru h i  k o n la rin i, 
S hu nin gd ek , 
X au zak  va  S hodi  k o n larin i  o ‘zlashtirish,  istiqbolli  uglevo- 
d o ro d   xo m ashyo  k o n la rid a  geologiya-qidiruv  ish larini  olib 
b o rish   b o ‘yicha  yirik  lo y ih alar  m ayjud.  M azk u r  lo y ih alard an  
tash q ari  Surgil  kon i  bazasida  U sty u rt  gaz-k im y o   m ajm uasin i 
barp o   etish,  Q alm o q q ir  k o n in i  k engaytirish  va  rek on stru ksiya 
qilish,  N av o iy   issiqlik  elek tr  stansiyasida  b u g ‘-gaz  m o sla- 
m asini  qu rish ,  Y angi  A n g ren   issiqlik  elek tr  stansiyasinining 
besh ta  en ergiya  b lok in i  yil  dav om id a  k o ‘m ir  asosida  ishlash 
tizim iga  o ‘tk azish,  O lm aliq  k o n -m etallu rg iy a  k o m b in atin in g  
m isni  bo yitish  fabrikasini  rek on stru ksiy a  qilish  va  b o shq a 
loyihalari  strategik jih a td a n   m u h im   aham iyatg a  egadir.
126

---

Y oqilg‘i-en e rg etik a  m ajm u id a  k o ‘m ir  san o atin in g   o ‘m i 
h a m   b o r.  A n g ren   q o ‘n g ‘ir  k o ‘m ir  k o n i  va  S urxo ndaryodagi 
S harg‘u n ,  B oysun  to s h k o ‘m ir  k o n la rin in g   yoqilg‘i  balansida 
u lu sh i  k atta.  U la m in g   u m u m iy   zaxirasi  2  m illiard   torm a. 
A n g ren   q o ‘n g ‘ir  k o ‘m ir  k o n i  O bzb ek isto n d a  ch iq arilad ig an  
ja m i  k o ‘m irn in g   95  foizini  beradi.  U sh b u   k o n d ag i  k o ‘m ir 
q atlam lari 
o rasida  jo y lash g an   k ao lin   asosida 
«K aolin» 
q o ‘sh m a  k orxonasi  h a m   ishlab  tu ribdi.
S an o at 
ta rm o q la r 
m aju m id a 
m etallurgiya 
va 
m a sh in aso zlik   a lo h id a   ah am iy at  kasb  etad i.  M ustaqillik 
yillarida  u sh b u   ta rm o q n in g   ja m i  san o atd ag i  ulu shi  21,4 
fo izd a n   30,1  foizga  o ‘sdi.  Q olaversa,  1990-2010  yillarda 
m ash in aso zlik   va  m e talln i  qayta  ishlash  ta rm o g ‘inin g  o ‘sish 
s u r'a ti  u m u m iy   11,6  barob arg a  ten g   b o ‘ldi.  B u  b a rc h a   sano at 
ta rm o q la ri  ich id a  en g   k atta  k o ‘rsatk ichd ir.  M etallurgiyada 
rangli  m etallurgiya  y etak chi  m av q e’yeni  egallaydi.  R esp ub - 
likada  u sh b u   san o at  ta rm o g ‘i  asosan   m ah alliy   xom ashyoga 
tay an g an   h o ld a  riv ojlanm o qd a.  S h u n d ay   k o rx o n ala r  q ato rid a 
rangli,  q im m atb ah o   va  n o d ir  m e tallar  ishlab  chiqaru vchi 
O lm aliq ,  Z ara fsh o n ,  C h irc h iq ,  N av o iy   va  b o sh q a   sh ah ar- 
lardagi  k o n -m etallu rg iy a  k o m b in atlari  ajralib  tu rad i.
T osh kent  viloyatining  A ng ren -O lm aliq   to g‘-k o n   sanoati, 
N avoiy 
viloyati 
M u ru n to v  
o ltin  
koni, 
Jizzax 
viloyati 
M aijonbuloq,  S am arqand  viloyatidagi  Ingichka  konlari  va 
boshqa  kon lar  m azku r  tarm o qn in g  negizi  hisoblanadi.  0 ‘tgan 
asm ing  50-yillaridan  boshlab  o ltin   qazib  olina  boshlangan 
M u ru n to v   o ltin   koni  M urun to v  to g‘-ko n  k om binati  m arka- 
zidir.  1995  yilda  0 ‘zbekiston-A Q S H   «Z arafshon-N yum ont», 
«A m antaytau-G oldfilds» 
K K   tashkil  etildi. 
Bu 
korxona 
m d a la m i  qayta  ishlash  va  ulardan  oltinn i  ajratib  olish 
m aqsadida  tuzilgan  M D H d ag i  yagona  korxona  b o ‘lib,  u  eng 
zam onaviy  texnika  va  texnologiya  asosida  ish  olib  boradi. 
M u run to v  o ltinin ing   sifati  o ‘ta   yuqori,  shu  b oisdan   N avoiy 
kon-m etallurgiya 
kom binatida 
olingan 
o ltin 
yom bilar 
L o nd on da  maxsus  sertifikatni  qo'lga  kiritgan.  Shuningdek, 
T okio 
tovarlar 
biijasida 
M uru ntov  
o ltin  
quym alariga 
«oltinning  o ptim al  quym asi»  degan  m aq o m   h a m  berilgan.
T oshkent 
viloyatining 
O lm aliq 
k o n -m etallu rg iy a 
kom binati  O han garo n-O lm aliq   to g‘-ko n  sanoatida  joylashgan
127

---

m is,  q o ‘rg‘oshin,  rux,  p olim etall  konlari  negizida  shakllangan. 
C h irch iq d a  o ‘tga  chidam li  va  qattiq  q otishm a  m etallar 
kom binati,  Ingichka  volfram i  va  Q o'yto sh  volfram -m olibden 
konlari 
rudalari 
va 
m is 
ru dalaridan 
ajratib 
olinadigan 
m olibdenga  tayanib  ishlaydi  va  100  ga  yaqin  m ahsulot  ishlab 
chiqaradi.  B ulardan,  «O lm aliq  Т М К »  O A Jda  m is  m ahsuloti, 
sink,  oltingugurt  kislotasi,  C hirchiqdagi  «C hirchiq  m etall 
qurilm alari»  O A Jda  m entallkonstruksiyalar  ishlab  chiqaril- 
m oqda.  H ozirda  «Xonjiza»  konida  polim etall  rudalarga  ishlov 
berish  y o ‘lga  q o ‘yildi.  N avoiy  kon-m etallurgiya  kom binatining 
yangi  obyektlari  barpo  etildi.
Rangli  m etallurgiyadan  farqli  ravishda  qora  m etallurgiya 
tarm o g ‘i  n isbatan  kam   rivojlangan.  Sababi,  respublikada  yirik 
tem ir  ru da  konlarining  y o ‘qligi,  1944-yildan  beri  faoliyat 
yuritib  kelayotgan  yagona  Bekobod  qora  m etallurgiyaning 
kom binatining  faqat  to ‘plang an   tem ir-tersaklarni  qayta  ishlash 
orqali  p o ‘lat  va  tayyor  prokat  h am d a  turli  xil  m aishiy  r o ‘zg‘o r 
buyum lari  ishlab  chiqarishga  ixtisoslashishiga  olib  kelgan.
0 ‘zbekiston  iqtisodiyot  tarm oqlari  ichida  m ashinasozlik 
bugungi  kun da  o ‘ta  m uhim   tarm o q  hisoblanadi.  M ashinasozlik 
sanotining  100  d an   ortiq   korxonalarida  turli  xil  m ashina  va 
m exanizm lar,  asbob-uskunalar,  y a’ni  paxta  tcruvchi  m ashina- 
lar,  yerga  u ru g ‘  qadaydigan,  to ‘quv-yigiruv,  sug‘orish  m ashi- 
nalari,  turli  xil  stanoklar,  televizor,  audio  va  videom agni- 
to fon lar  tayyorlanadi.  Oxirgi  10  yilda  yengil  avtom obil  ishlab 
chiqarish  hajm i  7,1  m artaga,  avtobuslar  2,6  m artaga,  yuk 
m ashinalari  12,9  m artaga  k o ‘paydi.
M ashinasozlik  sanoatida  avtom obilsozlik  aloh ida  o ‘rin 
tutadi.  A vtom obilsozlikda  avtom obillar,  avtom obil  dvigatellari, 
avtom obillarga  ehtiyot  qism lar,  turli  jih o zlar  va  boshqa 
asboblar  ishlab  chiqarish  y o ‘lga  qo'yilgan.  D astlabki  yengil 
avtom obil  zavodi 
1996-yilda  A ndijon  viloyatiningg  Asaka 
shahrida  Janu biy  K oreya  bilan  ham korlikda  bunyod  etildi.  Bu 
«Uz  D eu  avto  Ко»  q o ‘shm a  korxonasi  «D am as»,  «Tiko», 
«Neksiya»  va  «M atiz»  rusum dagi  avtom obillam i  chiqara 
boshladi.  N atijad a,  0 ‘zbekiston  d unyoda  avtom obil  ishlab 
chiqaradigan  2 8-m am lakat  b o ‘ldi.  Bugungi  kunga  kelib,  Asaka 
shahrida  A Q S H ning  «Jeneral  m otors»  kom paniyasi  bilan 
ham korlikda  yengil 
avtom obil 
ishlab  chiqaruvchi  zavod
128

---

qurildi.  Shuningdek,  A n dijon da  yana  «G M   O zbekiston»  Q K , 
«Pritsep»  AJ,  «U zK odji  «,  «U zT ong  X ong  КО »,  «Uz  D ong 
Y ang  К о»,  «Uz  Sam   Y ung  К о»,  «Uz  D ong  V ong  Ко» 
q o 'sh m a   korxonalari  m ayjud  (aksariyati  Jan ub iy   K oreya 
respublikasi  bilan  h am korlikda  yaratilgan).  «Uz  D ong  YAng 
K om pani»  q o ‘shm a  korxonasi  avtom obil  ichki  jihozlari  o ‘rin- 
diq  g‘iloflari,  F arg ‘onadagi  «Yevraziya  Т ар о -D isk»  q o ‘shm a 
korxonasi 
avtom obil 
disklari 
tayyorlashga 
ixtisoslashgan. 
T osh kent  viloyatining  «C hirchiqqishm ash»  zavodida  kultivator 
K X U -4B ,  plug  b o ro n alar  ishlab  chiqariladi.
M ashinasozlik  va  m etallni  qayta  ishlash  sano at  tarm o g ‘iga 
qarashli  q ato r  tajriba  va  ta ’m irlash  m exanika  va  boshqa 
zavodlar 
h a m  
faoliyat 
yuritadi 
(«M arham at 
- 
ETZ», 
«Andijonkabel»,  Avia  m exanika  zavodi  va  h.k).  Bu  korxonalar 
ichida  mahsulot  qiymati  bo‘yicha  «U zDong  Yang  Ко»  q o ‘shm a 
korxonasi  avtomobil  ishlab  chiqaruvchi  zavodidan  keyingi 
ikkinchi  o'rinda  turadi  -  u   tarm oqning  5,7  foiz  mahsulotini 
beradi.  Shuningdek,  T oshkent  sh ahrida  dunyoga  m ashh ur 
«D aym ler  Bens»  (G erm aniya)  kom paniyasi,  Sam arqandda 
«Isuzu»  (Y aponiya)  kom paniyasi  avtobuslar  ishlab  chiqara 
boshladi.  N am an g an   shahrida  yengil  avtom obillar  u c h u n   fara 
va  ch iro q lar  ishlab  chiqaradigan  zavod  qurilgan.  M utlaqo 
yangi  texnologik  platform a  negizida  «Spark»  yengil  avtom obili 
yaratildi.  Shu  bilan  birga,  k atta  hajm da  yuk  tashiydigan 
«M AN»  (G erm an iya)  avtom obillarini  S am arqandda,  energiya 
tejaydigan  lam palar,  «EUi»  rusum idagi  ja h o n g a  m ashh ur 
xolodilniklari  ishlab  chiqarilm oqda.  N atijada,  m ashinasozlik 
va  m etallni  qayta  ishlash  tarm og ‘ida  m ahsulot  ishlab  chiqarish 
hajm i  1990-2010-yillarda  11,6  m artaga  ortdi.  2011-yildan 
A Q S H ning  «Jeneral  m otors»  kom paniyasi  bilan  ham korlikda 
yiliga  225  m ing  d on a  avtom obil  kuchlanish  agregatlarini  ishlab 
chiqaradigan 
korxona 
qurilib 
topshirildi. 
2010-yilda 
respublikada  jam i  220313  d o n a  avtom obil  ishlab  chiqarildi 
sh un dan ,  217733  d o n a  yengil  avtom obil,  1268  d o n a  avtobus, 
1312  d o n a  yuk  m ashinalari,  bu n d an   tashqari  96700  do na 
televizorlar, 
124000 
do na 
kom pyuter  m ahsulotlari  h am  
tayyorlandi
M ashinasozlikning  avtom obilsozlikdan  tashqari,  qishloq 
x o ‘jaligi  m ashinasozligi,  aviatsiya  ishlab  chiqarish  birlashm asi,
129

---

radioelektronika  va  elektrotexnika  sanoati,  asbobsozlik,  kim yo 
va  neft  kim yo  m ashinasozligi  va  hokazo.  M asalan,  Jizzaxda 
akkum lyator  «Uzeksayd»  q o ‘shm a  korxonasi,  A ndijonkabel, 
C h irch iq   m etall  qurilm alari,  «C hirchiqqishm ash»,  «Transfar- 
m ator»  zavodlari  m ashinasozlikning  m u h im   korxonalari  hiso b ­
lanadi.  T oshkent  shahrida joylashgan  T oshkent  aviatsiya  ishlab 
chiqarish  birlashm asi,  «Q ‘zelektroapparat»,  « 0 ‘zbekkabel»  va 
«D oyche  kabel»  q o ‘shm a  korxonalari.  A gregat  zavodi,  «Zenit 
elektronika»  q o ‘shm a  korxonasi,  T oshkent  yo‘lovchi  vagon- 
lam i  ta ’m irlash, 
«Algoritm»  kabi  korxonalar  o ‘zlarining 
salm oqli  m ahsulot  hajm lari  bilan  sanoatga  hissa  q o 'sh ish - 
m oqda.  Respublikada  yagona  b o ‘lgan  «Sam arqandliftsozlik 
zavod»ida  pasajjir  va  yuk  liftlari  (yiliga  1000  don a),  lift  u ch u n  
ehtiyot  qism lar  (1050000  m ing  so ‘m )  ishlab  chiqarishga 
ixtisoslashganligi  bilan   ajralib  turadi.
Jum lad an,  elektrotexnika  sanoatida  «Zenit  elektroniks» 
T oshkent 
radiotexnika 
q o ‘shm a 
korxonasida 
m aishiy 
konditsionerlar,  D V D -proigpivatellari,  kir  yuvish  m ashinasi, 
m aishiy  sovutkichlar va  m uzlatkichlar,  elek tr  chang  yutkichlar. 
televizorlar  tayyorlanadi. 
Shuningdek, 
C hkalov  nom idagi 
T oshkent  davlat  aviatsiya  ishlab  chiqarish  birlashm asida  D X J 
rangli  quym a  m etallokonstruksiyalam i  payvandlash  oyna, 
plastik  va  ulard an   m ahsulotlar,  yig‘m a  te m ir-b e to n   k onstruk- 
siyasi  va  detallar,  o ‘yinchoqlar,  sam olyotlar  ishlab  chiqariladi. 
T oshkent  trak to r  zavodida  esa  avtom obil  tashish  u ch u n   yarim  
pritseplar,  trak to rlam i  t a ’m irlash  u c h u n   ehtiyot  qism lar, 
traktorlar, 
ko nteynerlar  tashish  u ch u n   yarim   pritseplar, 
ekskavatorlar,  trak to r  pritseplari  tayyorlanadi.  G erm aniyaning 
«Klass»  kom paniyasi  bilan  ham korlikda  zam onaviy,  ish  unum i 
yuqori  b o ‘lgan  traktorlar,  g kalla  o ‘rish  kom baynlari  va  boshqa 
qishloq  x o ‘jalik  texnikalarini  ishlab  chiqish  b o ‘yicha  ham korlik 
o ‘m atilgan.
R espublikada  tem ir  yo‘l 
m ashinasozligi 
h am   yaxshi 
rivojlangan.  Bularga,  T oshkent  tem iry o 1 Im ashta’m ir  korxonasi, 
A ndijondagi  «U zjeldorm ash»  birlashm asi  qoshidagi  m exanika 
zavodlari 
kiradi. 
B ulardan 
A ndijondagi 
«U zjeldorm ash» 
birlashm asi 
qoshidagi 
m exanika 
zavodida 
yangi 
vagon 
sistem alari  va  ehtiyot  qism lar  chiqarish  yo‘lga  q o ‘yilgan.
130

---

2010-yilda  «Navoiy»  erkin  industrial-iqtisodiy  zo na  h u d u - 
did a  xorijiy  investorlar  bilan  erishilgan  bitim lar  doirasida  19  ta 
investitsiya  loyihasini  am alga  oshirishga  kirishildi.  A na  shu 
loyihalar 
doirasida 
ja h o n  
bozorida 
xaridorgir 
b o ‘lgan 
zam onaviy  m ahsulot  ishlab  ch iq aradigan  7  ta  korxona 
foydalanishga  topshirildi.