Тошкент молия институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи dsc

Келиб чиқишига кўра
: 
-
Автоном божлар
, бунда ҳукумат органларининг бир томонлама 
ҳаракати натижасида вужудга келади. Бундай пайтда асосий қарорни давлат 
қабул қилади ва аниқ бож ставкалари ўрнатилади.
-
Конвенцион (шартномали)божлар
, бунда икки томонлама ва кўп 
томонлама шартномаларга асосланган ҳолда ишлаб чиқилади ва 
қўлланилади. 
-
Преференциал божлар
, бунда бож тарифи ставкаларидан паст 
кўринишда қўлланилади ва ундирилади ҳамда ривожланаѐтган давлатларда 
экспорт ҳажмини ошириш мақсадини кўзда тутади. 1971 йилдан бошлаб, 
импорт тарифи ставкаларини камайтириш ҳисобига ҳам, ривожланаѐтган 
давлатларда бир қатор ютуқларга эришилган.
Ставкаларнинг барқарорлиги бўйича:
-
Доимий
бож тарифи, ставкаси ҳукумат томонидан белгиланган бўлиб, 
ўзгартириш мумкин эмас.
-
Ўзгарувчан 
бож тарифига, давлат органлари томонидан ўрнатилган
ва ўзгартирилиши мумкин бўлган тариф ставкалари киради, бу тариф, асосан, 
ички нархларни жаҳон бозоридаги нархларга тенглаштириш жараѐнида 
қўлланилади. 
Мисол 
тариқасида 
Европада 
қишлоқ 
хўжалик 
маҳсулотларининг ягона нархини белгилашни келтириш мумкин.
Даражасига кўра: 
-
номинал 
тариф ставкаси, бож тарифида кўрсатилган тарзда 
 
-
ўрнатилади. Улар давлат импорти ва экспортини ривожлантириш 
жараѐнида умумий тарздаги божхона божлари ундирилишини ўзида акс 
эттиради. 
-
самарали - 
божхона божларининг реал қийматини товарнинг охирги 
нархида акс эттиради.
-
Юқорида акс этирилган манбалардан кўриниб турибдики, божхона 
тўловларнинг давлат бюджети даромадлари таркибида ҳам асоси ўринлардан 
бирини ташкил этади (4-жадвал).