Toshkent moliya instituti “tasdiqlayman”

 
7-mavzu: Pensiya sug’urtasi
 
Sug’urtaning  2ta  turini  ya’ni  davlat  pensiya  sug’urtasi  va  qo’shimcha 
pensiya  sug’urtasini  o’zida  birlashtiruvchi  pensiya  sug’urtasi  ijtimoiy 
funktsiyalarni  bajaradi  hamda  fuqarolarning  mehnatga  qobilyatsiz  davrida 
hayotiy ehtiyojlarini qondirishga yordam beradi. 
Bu  sug’urta  turlari  shaxsiy  sug’urtaning  boshqa  turlaridan  boshqacha 
maqsadli  xarakterga  ega  ekanligi  bilan  farqlanadi.  Uzoq  muddatli  hayot 
sug’urtasining  asosiy  maqsadi  foyda  oluvchi  ya’ni  sug’urtalovchi  vorisning 
mulkiy  manfaatlarini  ta’minlash  hisoblanadi.  Pensiya  sug’urtasi  ham 
sug’urtalanuvchilarning  pensiyaga  chiqqunga  qadar  daromadlarini  ushlab 
turishni va pensiya davrida uning manfaatlarini himoya qilishni kafolatlaydi. 
Sug’urtaga  qonunchilikda  ko’zda  tutilgan  erta  pensiyaga  chiquvchi  kasb 
egalari  xavfli  mehnat  sharoitlarida  ishlovchilar,  transprot  ishchilari  va  h.klar, 
shuningdek I va II guruh nogironlari qabul qilinmaydi. 
 
Sug’urta davri belgilangan pensiyaga chiqish yoshi bilan sug’urtalangan 
shaxsning  shartnomasi  rasmiylashtirilgan  paytdagi  yoshi  orasidagi  farq  bilan 
aniqlanadi va u 1 yildan kam bo’lmasligi kerak. 
 
Qo’shimcha  pensiya  sug’urtasining  sug’urtasi  hodisalari  bo’lib 
quyidagilar hisoblanadi: 
 
-  sug’urtalanuvchining pensiya yoshigacha qolgan umri; 
 
-  sug’urtalanuvchining pensiya yoshiga etmagan vafot etishi; 

---

 
180 
 
-  sug’urtalanuvchining  pensiya  yoshigaetgandan  keyingi  5  yil  ichida 
vafot etish. 
 
Quyidagi holatlar sug’urta hodisalari deb tan olinmaydi: 
-sug’urtalovchining 
favqulotdda 
va 
urish 
holatlari 
paytida,       
shuningdek  shartnomaning  amal  qilish  hududidagi  harbiy  harakatlar  paytida 
vafot etishi; 
     -sug’urtalovchining  alkogol,  narkotik,  zaharli  maddalar  ta’sirida  yoki 
qonunga  g’ilof  harakatlarni  sodir  etganda  yoki  o’z  joniga  suiqasd  qilgandagi 
o’limi; 
Qo’shimcha pensiya sug’urtasida quyidagi shartnoma sharti mavjud: 
-  muhlati  uzaytirilgan  annuitet  bunda  sug’urtalanuvchi  sug’urta 
mukofotini bir yo’la bilan yoki belgilangan fursat ichida bo’lib-bo’lib to’lashi 
mumkin.  Sug’urt  annuitet  uchun  to’lovlar  amalga  oshirgunga  qadar  bo’lgan 
davr  fursat  kutadigan  davr  hisoblanadi.  Sug’urta  shartnomasida  belgilangan 
kundan  boshlab,  sug’urtalangan  shaxs  umirbod  vaqti-vaqti  bilan  tshlanadigan 
va  shartnomada  ko’rsatilgan  miqdorda  annuitetni  olish  huquqiga  ega  bo’ladi. 
Sug’urtalanuvchi vafot etgan taqdirda uning vorisi sug’urta summasidan olish 
huquqiga ega.