Toshkent moliya instituti “tasdiqlayman”

 
6-mavzu:Tadbirkorlarning davlat ijtimoiy sug’urtasiga badallar ajratish
 
 
O’zbekiston  Respublikasining  byudjetdan  tashqari  pensiya  jamg’armasiga 
majburiy sug’urta badallari to’lash hisobiga olinadigan pensiya ta’minotiga va 
davlat  ijtimoiy  sug’urtasiga  bo’lgan  konstitutsiyaviy  huquqlari  ro’yobga 
chiqarilishini  ta’minlash  maqsadida  ishlab  chiqilgan  va  majburiy  sug’urta 
badallari  to’lanishining  shaxsiy  hisobini  olib  borish,  mehnat  daftarchalarini 
yuritish,  pensiya  va  nafaqalar  tayinlash  va  to’lash,  uchun  mehnat  staji  va 
daromadni  tayinlash  va  to’lash  uchun  mehnat  staji  va  daromadni  hisoblab 
chiqish tartibini belgilab beradi. 

---

 
178 
 
1.  Mazkur  tartibga  asosan  yuridik  shaxs  bo’lmasdan  Tadbirkorlik 
faoliyati  bilan  shug’ullanuvchi  jismoniy  shaxslarga,  shuningdek  tadbirkorlik 
faoliyatini  mashg’ulotning  istalgan  boshqa  turi  bilan  qo’shib  olib  boruvchi 
fuqarolarga tadbiq etiladi. 
 
2.  Tadbirkor  davlat  soliq  xizmati  organlarida  hisobga  qo’yish  bilan  bir 
paytda  byudjetdan  tashqari  pensiya  jamg’armasiga  badal  to’lovchi  sifatida 
davlat ijtimoiy sug’urtalanadigan shaxsga aylanadi. 
 
3.  Tadbirkor  byudjetdan  tashqari  pensiya  jamg’armasiga  sug’urta 
badallari to’lagan taqdirda. 
Sug’urta  badallari  to’lanishining  hisobi  umumiy  belgilangan  tartibda 
tadbirkorning yashash joyidagi davlat soliq xizmati organlarida yuritiladi. 
  Sug’urta  badallari  tadbirkorlar  o’z  faoliyatini  amalga  oshirayotgan  joyda 
to’langan taqdirda soliq organlari har chorakda tadbirkorning yashash joyidagi 
soliq organiga ma’lumotlar taqdim etadi. 
  Soliq  organlari  tomonidan  yilning  har  choragida  tadbirkordan  tushgan 
sug’urta  badallari  yakuni  chiqariladi  va  to’lanmagan  yoki  muddati  o’tkazib 
yuborilgan  to’lovlar  aniqlangan  taqdirda,  tadbirkorlarda  ularning    qarzi 
miqdori  haqida,  ushbu  qarz  hosil  bo’lgan  davr,  shuningdek  to’lov  muddati 
o’tkazib  yuborilganligi  uchun  qo’shilgan  penya  miqdori  ko’rsatilgan  holda 
bildirishnoma yuboriladi. 
Tadbirkorning  mehnat  stajiga  u  byudjetdan  tashqari  pensiya 
jamg’armasiga sug’urta badallari to’lagan davrlar kiritiladi. 
 
Pensiya  va  davlat  ijtimoiy  sug’urtasi  bo’yicha  nafaqalar  tayinlash  uchun 
mehnat  stajini  hisoblab  chiqishda,  agar  to’langan  badallar  summasi  ushbu 
yilning  barcha  oylari  uchun  belgilangan  eng  kam  badaldan  kam  bo’lmasa 
(to’langan pensiyalarni hisobga olmagan holda), stajga kalendar yil qo’shiladi. 
 
Tadbirkorning  vaqtincha  mehnatga  layoqatsizlik  davri  Byudjetdan 
tashqari  pensiya  jamg’armasiga  sug’urta  badallari  to’lanishidan  qat’i  nazar 
pensiya  va  davlat  ijtimoiy  sug’urtasi  bo’yicha  nafaqalar  tayinlash  uchun 
mehnat stajiga qo’shiladi. 

---

 
179 
 
To’liq  kaledar  yil  mobaynida  tadbirkorning  asosiy  faoliyati  qishloq 
xo’jaligi mahsulotlari etishtirish va qayta ishlash bo’lgan hollarda, agar mazkur 
yilda  badallar  kamida  9  oy  mobaynida  to’langan  bo’lsa,  stajga  kalendar  yil 
hisobida qo’shiladi. 
 
Mehnat  daftarchasi  bo’lmagan  yoki  yo’qotilgan  taqdirda  tadbirkorning 
pensiya  yoki ijtimoiy sug’urta bo’yicha nafaqa tayinlash uchun zarur bo’lgan 
ish  staji  hisobga  olish  kartochkasi  yoki  hisobga  olish  daftaridagi  yozuvlar 
bo’yicha hisoblab chiqiladi.