Toshkent moliya instituti "tasdiqlayman"

      Uchinchi  turdagi  oʻqituvchi  oʻquvchilariga  haddan  ortiq  baho  beradi  va 
xayoliy munosabat modellarini quradi. Agar oʻquvchi boshqalardan koʻra faolroq 
boʻlsa,  u  isyonchi  va  bezori,  agar  sustkash  boʻlsa,  u  dangasa  va  tentak.  Bu  kabi 
o‘ylab chiqarilgan baholar bunday oʻqituvchilarni munosib tarzda harakat qilishga 
majbur  qiladi  va  u  doim  haddidan  oshib  ketib,  oʻquvchilarni  oʽzining  qolipiga 
kiritadi.                                             
                             Muomala  madaniyati,  oʽzini  tuta  bilishini  nazorat  qilishi  kerak.  Har  bir 
tarbiyachining dunyoqarashi uning  muomalasida namoyon  boʻladi.  Muomalaning 
asosiy  vositasi  esa  tildir.  Darhaqiqat,  yurtimiz  kelajagi  boʻlgan  yoshlarni  har 
tomonlama  kamolga    yetgan,  barkamol  inson  qilib  tarbiyalashda  ularning 
ma’naviyat  qirralarini  -  iymon,  e’tiqod,  mehr,  vatanparvarlik,  doʻstlik,  insonga 
cheksiz muhabbat, muruvvatlilik, qanoatlilik, sabr-toqatlilik, saxiylik, milliy gʻurur 
kabi  fazilatlarni  shakllantirish  juda  muhimdir.  Bu  mislsiz  tengi  yo`q  ishda 
oʻqituvchilarning, tarbiyachilarning, ta’lim  sohasida  mas’ul  xodimlarning xizmati 
benihoya kattadir. 
                            Zamonaviy  oʻqituvchiga  birgina  umumiy  madaniyatning  oʽzi  kifoya 

---

181 
 
qilmaydi.  Unga,  shuningdek,  maxsus  bilimlar  va  malakalar  asosida  bolalarni 
kuzatish,  ularning  o‘sishidagi  muhim  narsalarni  jamiyatda  vujudga  kelgan  asosiy 
ijtimoiy  gʻoyalar  bilan  taqqoslash,  ta’lim  tarbiya  jarayonini  rivojlantirish  yoʻllari 
va usullarini aniqlash, turli vositalar bilan tarbiyaviy ta’sir koʻrsatish, tahlil qilish, 
pedagogik  izlanishlar  va  yutuqlarni  ilmiy  jihatdan  bir  tizimga  solish  maqsadga 
muvofiqdir.  Albatta  bunda  oʻqituvchi  talabchan,  mehribon,  sabrli,  bosiq  va  oʻz 
kasbiga  nisbatan  e’tiqodli  boʻlishi  lozim.  Bolani  butun  qalbi  bilan  sevadigan 
oʻqituvchi koʻproq tabassum qiladi, kamroq qovoq soladi. Bolalarga bilim berish 
bilan birgalikda ayni vaqtda ularga oʻz xarakterini oʻtkaza oladi, ularga odamiylik 
namunasi  boʻlib  koʻrinadi.  Samarali  pedagogik  ta’sir  koʻrsatishni  to‘gʻri  tashkil 
etish  bolalar  bilan  muomala  qilishda  samimiy  munosabatda  boʻlishga  yordam 
beradi.  Oʻqituvchining  ijodkorligi  oʻquvchining  ijodkorligini  uygʻotadi.  Ular  oʽz 
oʻquvchilarini  Vatanga  sadoqat  ruhida  tarbiyalash  bilan  birga  ularning  qalbida 
olijanob fazilatlarni qaror toptiradilar. Shunday ekan, oʻqituvchilarning pedagogik 
mahoratida shaxsiy faoliyat tizimini  ishlab chiqish muhimdir. 
    Oʻqituvchi  bir  xil  metodda  dars  o‘tish  bilan  cheklanib  qolmasligi  lozim. 
Aksincha,  u  oʻqitish  metodlarini  takomillashtirish  ustida  tinimsiz  ishlashi  zarur. 
Oʻqituvchining kasbidagi xususiyatlari bu - talabalarni sevish, ular bilan ishlashga 
qiziqish,  oʽz  kasbiga  muhabbatli  boʻlish,  pedagogik  nazokatva  tasavvur, 
tashkilotchilik  qobiliyati,  haqqoniylik,  dilkashlik,  talabchanlik,  qat`iylik  va 
maqsadga intilish, vazminlik, oʽzini tuta bilish, kasbiy layoqatlik.