Toshkent moliya instituti "soliqlar va soliqqa tortish" kafedrasi raximov umrbek qo

O’zbekiston Respublikasi byudjet amaliyotida egri soliqlarning 

tarkibi va dinamikasi

12

 (foizda) 

 

Ko’rsatkichlar 

Yillar 

2011  

2012  

2013  

Egri soliqlar 

100 

100 

100 

Qo’shilgan qiymat solig’i 

49,1 

51,0 

52,8 

Aktsiz solig’i 

25,2 

26,2 

24,5 

Boj to’lovi 

18,8 

19,4 

17,8 

Tovar olib kirganliklari uchun jismoniy shaxslardan 

olinadigan yig’im 

2,1 

2,0 

2,3 

Transport vositalaridan benzin, dizel yoqilg’isi va gaz 

iste’mol qilganliklari uchun soliq 

1,1 

1,4 

1,5 

 

Yuqoridagi  6-jadval  ma’lumotlaridan  ko’rinadiki,  egri  soliqlar  bo’yicha 

tushumlarning umumiy hajmida salmog’iga ko’ra asosiy o’rinni QQS va aktsiz 

solig’idan  olingan    tushumlar  egallaydi.  Xususan,  2013  yilda  ikkala  soliq  turi 

bo’yicha  olingan  tushumlar  summasi  egri  soliqlar  umumiy  summasining  70 

foizdan ortiq qismini tashkil qildi. 

QQS  O’zbekiston  Respublikasi  soliq  amaliyotida  egri  soliqlar    asosiy  turi 

sifatida muhim o’rin tutadi. 2011-2013 yillar mobaynida QQSning egri soliqlar 

hajmidagi  salmog’ini  yuqori  darajasi  saqlanib  qolgan.  Ammo  2013  yilda  bu 

ko’rsatkich 2011 yilga nisbatan 3,7 punktga oshgan. Ushbu oshish aktsiz solig’i, 

boj  to’lovlari  va  boshqa  egri  soliqlarning  salmog’ini  kamayishi  hisobiga  yuz 

bergan.  

                                                           

12

 O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ma’lumotlari asosida hisoblandi. –Toshkent, 2012 y. 

---

 

38 

O’zbekiston Respublikasi soliq amaliyotida jismoniy shaxslardan transport 

vositalari  solig’ini  undirishni  engillashtirish  maqsadida  2002  yilning  1 

yanvaridan    boshlab  soliq  summasini  yoqilg’i-moylash  mahsulotlari  narxi 

tarkibida  undirish  joriy  qilindi.  2011  yilda  birgina  benzin  yoqilg’isi  bo’yicha 

jismoniy  shaxslardan  undirilgan  soliq  miqdori  2000  yildagiga  nisbatan  7,8 

martaga, 2001 yildagiga nisbatan esa 7,1 martaga yuqori bo’ldi. Bu esa, mazkur 

soliqni  davlat  byudjeti  daromadlarining  tarkibidagi  ahamiyatini  oshib 

borayotganligidan dalolat beradi.