Toshkent moliya instituti "soliqlar va soliqqa tortish" kafedrasi "soliqlar va soliqqa tortish"

1-chizma. Jismoniy shaxslarning mehnatga haq to’lash tarzidagi 
daromadlari
4
 
Rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar jumlasiga quyidagilar kiradi: 
1) yillik ish yakunlari bo’yicha mukofot;
2) yuridik shaxsning mukofotlash to’g’risidagi qoidasida nazarda tutilgan 
rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar; 
4
O’zbekiston Resupblikasi soliq Kodeksiga asosan. 
Mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar 
Haqiqatda 
bajarilgan ish 
uchun
hisoblangan ish 
haqi 
Rag’batlan-tirish 
xususiyatiga ega 
bo’lgan to’lovlar 
Kompensatsiya 
to’lovlari 
Ishlanmagan 
vaqt uchun haq 
to’lash 

---

3) kasb mahorati, murabbiylik uchun tarif stavkalariga va maoshlarga 
ustamalar; 
4) ta’tilga qo’shimcha haqlar; 
5) ko’p yil ishlaganlik uchun pul mukofoti va to’lovlar; 
6) ratsionalizatorlik taklifi uchun to’lov. 
7) mehnat natijalari bilan bog’liq bo’lmagan bir yo’la beriladigan mukofotlar. 
4. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i stavkalari, soliqdan 
beriladigan imtiyozlar va soliqni hisoblash tartibi 
Ma’lumki, iqtisodiyotni modernizatsiyalash va yangilash sharoitida mamlakat 
YaIMni o’sishi natijasida aholini daromadlari ham uzluksiz ravishda oshirib 
borilmoqda. “2013-yilda xalqimizning real daromadlari 16 foizga oshdi, o’rtacha 
oylik ish haqi, pensiya, ijtimoiy nafaqa va stipendiyalar 20,8 foizga ko’paydi”
5
. 
Shuningdek aholining daromadlarini soliqqa tortish ham takomillashtirilib 
borilmoqda. Jismoniy shaxslar daromadlarini soliqqa tortishda ularning mehnatga 
haq to’lash shaklidagi daromadlarini soliqqa tortish boshqa daromadlariga 
nisbatan ulushining miqdori yuqoriligi bilan o’ziga xos xususiyat kasb etadi. 
Chunki bu holat ushbu daromadlarni shakllantirishning muntazamligi va aholining 
keng qatlamini qamrab olinganligi bilan izohlanadi.
Quyidagi 3-jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, eng kam ish haqining 
karrali intervallari nisbatan o’zgrishsiz bo’lsada, jismoniy shaxslarning daromad 
solig’i stavkalarida 2011-2014 yillar davomida birmuncha o’zgarishlar bo’lganligi 
kuzatiladi. Eng kam ish haqining 5 baravaridan ortgan qismiga soliq stavkasi 
o’rganilayotgan yillar davomida o’zgarishsiz qolmoqda. Eng kam ish haqining 5 
baravarigacha bo’lgan qismiga soliq stavkasi 2011-2014 yillar davomida 2,5 
punktga pasayganligini ko’rish mumkin. Bu esa kam daromad manbasiga ega 
bo’lganlardan imkon qadar kamroq soliq solinishi bilan belgilanadi.
5
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning Mamlakatimizni 2013-yilda ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish yakunlari va 2014-yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’alishlariga 
bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasidan. 

---