Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblarning asosiy xususiyatlari Kompaniyaning har qanday xodimi kompaniya hisobidan pul olishi mumkin.
Hisobga pul mablag'lari chiqarish, qoida tariqasida, quyidagi ehtiyojlar uchun amalga oshiriladi:
Safar xarajatlari uchun avans to'lovlari sifatida;
Tashkilotning uy xo'jalik xarajatlari: ofis materiallari, maishiy materiallar, yoqilg'i-moylash materiallari va boshqalar.
Ko'ngilochar xarajatlar.
Diqqat! Amaldagi qonunchilikka muvofiq, ilgari olingan moliya to'g'risida hisobot taqdim etmagan xodim hisobiga yangi mablag'lar chiqarish taqiqlanadi.
Pul mablag'lari ma'muriy va xo'jalik operatsiyalarini bajarish uchun hisobotga qarshi beriladi, shuning uchun ikki martalik yozuv printsipiga muvofiq, mablag'lar tegishli vakillik hisobvaraqlarida aks ettiriladi:
Buxgalteriya hisobvarag'idagi 71-qoldiqlarni aks ettirish Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar debitorlik va kreditorlik qarzlari ko'rsatkichlarini shakllantiradi. Hisobot davri oxirida summalar ko'rsatiladi, shuning uchun avval barcha summalar to'g'ri joylashtirilganligiga ishonch hosil qilish va qoldiqlar paydo bo'lishining sabablarini aniqlash kerak.
- kontragentlarning tashkilotga bo'lgan barcha miqdorlarini aks ettiradigan korxona aktivi. 1230-qatorning elementlaridan biri bu kelajakda xodimlar hisobot beradigan summalar kontekstida 71-schyotning debet qoldig'i.
Qarz kelib chiqishini oldini olish maqsadida har bir xodim uchun 71 schyot bo'yicha operatsiyalarni hisobga olish har bir xodim uchun alohida yuritiladi.
Balansning 1520 chizig'i - kompaniyaning javobgarligi, kompaniyaning kontragentlar oldidagi qarzlari miqdorining aksi.
Hisobning 71-sonli kredit qoldig'i tashkilotning xodimga qaytarishi kerak bo'lgan miqdorlar bo'yicha (masalan, ortiqcha sarflangan taqdirda) 1520 qatorni shakllantirish elementlaridan biridir.
XULOSA Respublikamizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy bozor munosabatlarining shakllanib borishi tufayli alohida yo’nalishi va ko’rinishiga ega bo’lgan hisob tizimi tarkib topa boshladi. Bunday hisob tizimining asosiy bo’g’ini hisoblangan buxgalteriya hisobi ham milliy iqtisodiyotimizning o’ziga hos xususiyatlarining va xalqaro standartlariga mos holda shakllanib bormoqda. Iqisodiy erkinlik tufayli iqtisodiyotimizda faoliyat ko’rsatayotgan barcha xo’jalik yurituvchi subyektlarda ishlab chiqarishni boshqarishda ularning mablag’lari tashkil topish manbalari to’g’risidagi ma’lumotlar katta ahamiyatga egadir. Bunday ma’lumotlar xo’jalik yurituvchi subyektlarda tashkil qilingan buxgalteriya hisobi tizimi orqali yetkazib beriladi.
O’zbekiston Respublikasining iqtisodiyoti bozor munosabatlarini erkinlashtirish yo’li orqali rivojlanmoqda. Bozor iqtisodiyotini erkinlashtirish, davlat mulkini xususiylashtirish jarayonini chuqurlashtirish, mulkchilikning turli - tuman shakllaridagi korxonalarini yaratish hamda sog’lom raqobatchilikni rivojlantirish asosida amalga oshiriladi. Yirik ijtimoiy ishlab chiqarish yuqori sifatli ishlab chiqarishni va boshqarishni talab qiladigan raqobatsiz rivojlana olmaydi. Korxonalarni boshqarish, uning oldiga qo’yilgan reja ko’rsatkichlariga doir vazifalarni bajarish maqsadida xo’jalik faoliyati ustidan kundalik kuzatib borishni talab qiladi. Bunday kuzatish va boshqarish xo’jalik hisobi yordamida amalga oshiriladi. Buxgalteriya tizimida yildan yilga koplab o’zgarishlar yangiliklar sodir bo’lmoqda. Masalan hozirgi kunga kelib hisob kitoblarning deyarli barchasi elektron ko’rinishda amalga oshirilmoqda. Turli xil dasturlar ishlab chiqilib buxgalterlarga qulayliklar yaratilmoqda. Ishdan chiqmasdan turib to’lovlar va boshqa ko’plab operatsiyalar amalga oshiriladi.
Hozirgi pandemiya sharoitida O’zbekiston Respublikasi va boshqa davlatlarda Iqtisodiy o’zgarishlar yuz berayotgan paytda davlat iqtisodiyotini va korxonalarning moliyaviy holatini bir maromda yaxshilab turish yuzasidan chora tadbirlar amalga oshirilmoqda. Shu yuzasidan davlat rahbarlari tadbirkorlarga va xo’jalik yurituvchi subyektlarga koplab imtiyozlar berilmoqda.
