Toshkent moliya instituti sh

Likvidlikni baholash

Barcha tijorat banklari joriy likvidlik me’yorlarini bajarishlari lozim, ular joriy aktivlarning (to’lov muddati 30 kungacha bo’lgan barcha likvidlik aktivlari, bank qo’yilmalarining bir marta bo’lsa ham muddati uzaytirilgan va yoki avval berilgan ssudalarni to’lash uchun, shuningdek, qaytarish muddati o’tib ketgan kreditlar istisno qilinadi) talab qilib olinguncha majburiyatlar summasi nisbatiga va ijro etish muddati 30 kungacha bo’lgan holda aniqlanadi. Ushbu ko’rsatkich 30 % dan kam bo’lmasligi kerak.
Bank likvidligini tahlil qiluvchi davr (oylik, choraklik, yillik) mobaynida o’zgarishlar tendentsiyasiga ahamiyat berishi va o’zgarishlar ahamiyatini hamda xarakterini o’tgan davrlarga nisbatan baholashi, resurslar jalb qilishning o’tgan va joriy strategiyalarini baholashi, shuningdek imkoni bo’lsa, o’xshash banklar bilan taqqoslanishi lozim.
Likvidlik koeffitsentlari o’z-o’zidan likvidlikning etarliligi bo’yicha aniq ma’lumot bermaydi, ularga umumiy bahoning bir qismi sifatida qarash kerak. quyida likvidlik koeffitsentlari buyicha misollar keltirilgan;
Likvid aktivlar (zahiraning ortiqcha qismi, erkin ayirboshlanadigan valyuta, DQO lari, boshqa banklardagi vakillik hisobvaraqlari) / jami aktivlar;
Doimiy bo’lmagan majburiyatlar (yirik depozitlar ma’lum manbalardan olingan qarzlar) / jami aktivlar.
Likvid aktivlar / Doimiy bo’lmagan majburiyatlar.
Barcha yuqorida keltirilgan ko’rsatkichlar quyidagi ma’lumotni aks ettiradi - ushbu ko’rsatkichlarning pasayishi bankning resurslarning barqaror bo’lmagan manbalarga tayanganligi yoki bank portfeldagi yuqori likvidli aktivlar ulushinipg kamayganligini anglatadi.
Kreditlar/Depozitlar - depozitlar, ayniqsa, mayda omonatchilarga tegishli qismi odatda resurslarning barqaror manbaidir. Ko’rsatkichning juda yuqori qiymati (80 foizdan ortiq) va / yoki o’sishi dastlabki muammolar bankdan chiqib ketadigan resurslar (banklararo bozorlardan olingan qisqa muddatli qarzlar) manbalariga bo’lgan talabning pastligini bildiradi.
Garovga qo’yilgan qimmatli qog’ozlar jami qimmatli qog’ozlar - garovga qo’yilgan qimmatli qog’ozlar umumiy ko’rsatkichi bo’lib, u likvidlikka tezkor talablarni qoplash uchun qo’llanila olmaydi.
Bank rahbariyati joriy likvidlikdan tashqari o’zining likvidlik ko’rsatkichlari to’plamini ishlab chiqishi va undan foydalanishi mumkin. Mazkur ko’rsatkichlar mazmunli bo’lishi va har doim bankning moliyaviy holatini bog’olovchi boshqa ma’lumotlar bilan birgalikda baholanishi lozim.